Turizmde temel sorunlar ve gerçek gündem
Ülke Turizminin sağlıklı gelişimine destek verebilmek üzere, yıllardır sürdürdüğümüz “araştırmacı yazarlık” sıfatımıza, “Aktivist” sözcüğünü de ilave ederek, Milli çapta kotarılması gereken ana sorunları ısrarla dile getirmeye kararlıyız. Bu sitede ilk yazımızdan bu yana geçen 5 yıl sürecinde verdiğimiz 75. Makalemizde, turizmde bir türlü ele alınamayan temel sorunların, çok genel bir açıdan nedenleri ve sonuçlarını özetliyoruz.
Yazılarımızda işlediğimiz ana fikirler olarak, turizmi oluşturan çok geniş sosyo-ekonomik unsurların, çok sektörlü bir yapıda eşgüdümlü bir şekilde yönetilmesi gerektiği ve bunu sağlamak için de Ulusal çapta planlı örgütlenme ve uyumlu koordinasyon gerektirdiğini, çok yönlerden irdeledik. Bugün herkes “turizmden yana” olmasına rağmen, her geçen yıl daha da zora düşen turizmde sağlıklı ulusal gelişim süreci, en yalın kanıttır.
Aslında turizmin zor yapısı, tüm dünyadaki gelişmelerde kendisini ‘bilmeceleri çözülemeyen’ bir endüstri olarak, tüm ülkeleri de aynı paralelde zorlamaktadır. Fakat Anadolu potansiyelini en verimli bir şekilde kullanması gereken Türk turizminin, son yıllarda patinaj yaparak derin girdaplara kapılmış olan temel sorunlarının artık düze çıkabilmesi zorunludur. Zira bu sorunların Lokman Hekim Reçetesi, elimizde hazırdır.
Özet olarak, 40 yıl önce yurt çapında planlama ağırlıklı olarak geliştirilmesine niyet edilmiş olan turizmde, hesaplar şaşmış ve halen sağlıksız bir büyüme ortamına girilmiştir. Söz konusu durumun tamir edilmesi için geliştirilen 2023 Turizm Stratejisi kapsamındaki temel prensipler sayesinde, Ülke turizmi hem mevcut sorunlarını çözebilecek, hem de geleceğe dönük sağlam adımlar atılarak istikrarlı bir düzene geçilebilecektir.
TURİZMDE BÜTÜNSEL YAKLAŞIM AÇISINDAN TEMEL İŞLEVLER
Turizm Endüstrisinde rol oynayan temel unsurların, üretime dönük işlevlerini basit olarak sergileyen piramit şemasında görüleceği üzere, Kamu ve Özel kesim paydaşları turizmin ihtiyacı olan Yatırım ve İşletme fonksiyonlarını sürdürmektedir. Fakat henüz gereğince uygulamaya alınamayan Stratejik atılımda öne çıkan İşbirliği ortamı ve Pazarlama’nın şiddetle ihmal edilmiş olması, oluşan hastalıklı yapıda temel eksiklerdir.
Söz konusu eksiklerin ötesinde devrede olan; Planlama, Örgütlenme ve Koordinasyon işlevlerindeki boşluklar ise, üstyapıya yansıyan tüm faaliyetlerin yetersizliğine neden olarak, ticari ürünlerde çok yönlü verimsizliğe yol açmaktadır. Tanıtma ise, bu konuda güzel bir örnek oluşturuyor; Bir şekilde sürdürülen Ülkesel ve Bölgesel tanıtma yanı sıra İşletme tanıtımları da yapılıyor. Fakat plansızlık ve uyumsuzluk sonucu etkinlik sağlanamıyor.
Özellikle, yenilikçi bir turizm akımı olarak “turizmde gözetilmesi gereken gerçek ürünün, Yöresel özellikler olması gereği” gibi bir modern yaklaşım, Ulusal turizmde hemen hiç dikkate alınamamaktadır. Tüm turizm destinasyonlarının bağımsız bir “hizmetler üretim tesisi” olarak ele alınarak, yöresel verimliliğin yükseltilmesi ve destinasyon imajı ile kalitesinin yükseltilmesi gereklidir. Ülkenin turizm değerleri ise, bunların toplamıdır.
UNWTO tarafından geliştirilerek, tüm dünyaya tavsiye edilen DMO Modeli, 2023 Stratejisinde Resmen Ulusal Örgütlenme Modeli olarak tescil edilmiştir. Günümüzde gederek yükselen “bölgesel turizmde destinasyon yönetimi” kavramı, henüz her ülkede ve yörelerde tam olarak devreye sokulamamıştır. Fakat başarı örnekleri ile birlikte, teorisi ve pratikte uygulanma kabiliyeti giderek çözümlenecek olan bu başlık, hiç işlenememiştir.
Son yıllarda UNWTO’nun da dünya çapında yeterince başarılı olamadığı bu yaklaşımın, önümüzdeki yıllarda tekrar ele alınması kaçınılmazdır. 2023 Stratejimizde öngörülmüş olan “alt yörelerdeki konseylerin illerde ve 81 ilin de Başkent’te bütünleşerek Ulusal Konsey oluşturması modeli” ise, tüm dünyaya örnek teşkil edecek müthiş bir sentez çözümdür. Fakat resmi örgütlenme modeli olmasına rağmen, henüz tek bir örnek yoktur.
TURİZMİN SORUNLARINDA GERÇEK GÜNDEM OLUŞMALIDIR
Turizm tecrübelerimizde, şahsi olarak (hasbelkader) geçmişten gelen ‘planlama bakışı ve araştırma yaklaşımı’ birikimi sayesinde kuşbakışı görebildiğimiz ve anlatmaya gayret ettiğimiz bu analiz ve sentez yaklaşımları, elbette amaç ve sonuç değildir. Esas olan, yakın geçmişten de gereken derslerin çıkartılması ve adeta “bile bile lades” durumuna düşen turizmin bunalımlarında, artık Ulusal çarelerin uygulamaya sokulabilmesidir.
Şahsen 2010 yılı başından itibaren ‘gönüllü avukatlığını üstlendiğimiz’ 2023 Turizm Stratejimizin önemini tekrar vurgulayıp, bu durumun idrak edilmesi ve gerekli kararların alınarak içine düşülen atalet sürecinden acilen kurtulmak gerektiğinin altını çiziyoruz. Bu işlemi kotarabilmek için de, 4.Kuvvet olan Medya’nın bu konuya destek vermesi gerektiğine inanıyoruz. Ulusal ve Yerel Medya, turizmde gerçek gündemi işlemelidir!
Son yıllarda, turizm konuları medyada ‘aktualite ağırlıklı olarak’ bolca işlenmektedir. Fakat yaşanmakta olan ağır sorunların nedenlerine inilerek, henüz gündeme bile gelemeyen ana soruların gereğince kamuoyuna duyurulması ve aşılamayan kısır döngülerin çözümlenmesi sağlanmalıdır. Özellikle “genel seçimlerde bile detaylarına inilememiş olan turizm sorunları” durumun ne kadar vahim olduğunun en bariz göstergesidir.
Son kesitte medyaya yansımakta olan ve Rusya pazarındaki krizin getirdiği sorunları yansıtan boyutlar, turizm endüstrisinin sadece “diş ağrısı düzeyinde” konjonktürel ve geçici nitelikteki sorunlarıdır. Yıllardır “bugünü kurtardık yarından ümitliyiz” stratejisiyle ümitlerini erteleyen ve ana sorunlarını ele alamayan, gündeme bile getiremeyen turizmin rahatlaması, müzmin krizlerin aşılıp gerçek bir Mega Projenin yaşatılması anlamındadır.
Sonuç Olarak: Ulusal turizm, her türlü güçlüklere ve bunalımlara rağmen belli bir noktaya gelmiş ve tıkanmış haldedir. Milli ekonominin beşte biri gibi boyutlarda katkı koyan ve toparlanması halinde önümüzdeki 10 yıl içinde mevcudun 2 katına ulaşabilecek bir milli endüstri olan turizme, gerekli Ulusal ihtimamı teminen Medyada daha hassas ve istikrarlı işlenmesi, Kamuoyumuzun bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesini diliyoruz.
zafer@cengiz.gen.tr
Bu Makale 18.07.2015 - 18:52:45 tarihinde eklendi.
