Turizm ve ticaret
Okullarda okutulan en temel ticaret ve muhasebe derslerinde yapılan tanıma bir göz atalım: Ticaret herhangi bir sektörde kar amacı güdülerek mal ve hizmetler ile para cinsinden ifade edilen tüm değer ve varlıkların alım satım işlemi olarak tanımlanabilir.
Sürecin işlemesi için ürünün tüketiciye ulaşması gereklidir. Bir ham maddenin ürün haline gelebilmesi için bazı işlemlerin uygulanması ve son aşamada sunumu gerekir. Burada görünmeyen ve çoğu zaman ürünü tüketirken ilk aşamada kimsenin aklına gelmeyen ara ürünler vardır. Örnekleme yaparsak, sıkça kullandığımız cep telefonlarının markasını biliriz ancak içindeki parçaların nerede, nasıl, hangi diğer üretici firmalar tarafından imal edildiklerini bilemeyiz. Aslında çok da ilgimizi çekmez, çünkü bize ulaştırılan cihaz önemlidir. Tercihimizi o cihaz için kullandıysak, onunla ilgili çoğu bilgiyi ve kullanıcı tavsiyelerini de biliriz.
Buradan hareketle, aslında ürünün son tüketiciye gelene kadar geçtiği ara üretimler de son derece öneme sahiptir. Eğer bir itiraz yoksa bu düşünce sistematiğini turizm için yapılandırmaya çalışalım:
Turizmde ürün olarak adlandıracağımız, tesiste misafire verilen hizmetin tümüdür. Belki anlaşılmayan konu veya yanılgı burada yatmaktadır. Düşünce yapımız turizmdeki ürünü bir cep telefonu veya araba gibi bütün bir ürün olarak algılamamaktadır. Satın alacağınız bir arabanın görüntüsü güzel ancak içi konforsuz ise o aracı satın alır mısınız? O halde tüm ticari ilişkileri bütünsel olarak görme yetisine ulaşmak gerekir. Peki, bu nasıl yapılabilir? Yıllardır dikkat çekmeye çalıştığımız, tesisler yapmanın hiçbir anlamı olmadığı ancak başat dört unsurun varlığını kavramanın önemli olduğudur. Bunlar çevre, tesis, işletme, gıda olarak adlandırılabilir. Çevre kapsamı içine doğal ortam ve alt yapı girmektedir. Güncel durum sadece ikinci unsura kısmen odaklanmış bir alışkanlıklar dizisidir ve dikkat ederseniz ülke turizm gelirinin neden düşük olduğu, bütünsel planın sadece ortalama yüzde 25 oranında gerçekleşmesi sonucu gelirin de bu oranda olduğu buradan kolaylıkla anlaşılmaktadır.
Bugüne kadar ede edilen bu hastalıklı tablonun devam ettirilmesi ise anlaşılması oldukça zor tutucu bir algıyı işaret etmektedir. Dağın tepesine çıkmak için sürekli aynı yolu takip edip her seferinde (her yıl) paldır küldür düşüp canhıraş tekrar tepeye saldırma psikolojisidir. Sonuç her seferinde değişmez. Bu kargaşa ve tozlu ortam sektör paydaşlarını net olarak olayı anlamadan kör dalış yapmaya sürükler. Salt yatırım için tesisler süratle yapılmaktadır. Hâlbuki kargaşanın farkına varabilsek, bir nefes alıp dünyaya göz atabilsek bizim durmadan kazıp içinde debelendiğimiz çamurlu su birikintisinin hemen yanında tertemiz suları olan nehrin aktığını görebiliriz. Bir ufuk turu yaparak dünyadaki değişimlere bakalım.
Son yıllarda dayatılan küreselleşme doktrini ekonomik ve sosyal açıdan çökmüştür ve bunun farkına varanlar toparlanma sürecindedir. Yapılan araştırmalar, yılladır yeni teknolojiye bağlı fırsatların tuttuğu birincilik sırasını yetenek geliştirme ve uzmanlık ile yeni gelişmeler elde etmeye bıraktığını gösteriyor. Bu durum, tüm dünyanın gerçekleri kavrayıp değişim aşamasına girdiğini işaret etmektedir. İkinci sırada ise hesap verilebilirlik ve şeffaflık gelmektedir. Sıralama tekrar, eskiden takip edilen uzmanlık, dürüstlük ve teknoloji şekline dönmüştür. Eğer dünyada oluşan büyük hesaplaşmaları eleştirel gözle izlerseniz, yeniden keşfedilen bu düzenlemenin yakın erimde yaygınlaşıp yaklaşık kırk yıldır sürdürülen küresel zorbalığı sona erdireceğini göreceksiniz. Bunun neden ortaya çıktığını ve nasıl başarısız olduğunu yakın tarihte yayımlanan eserlerde görebilirsiniz. Tek kutup, tek lider sultası dağılmakta ve insanlık unsuru ortaya çıkmaktadır.
İşte tam bu nokta bize turizmde ne yapmamız gerektiğini anlatmaktadır. Bir adım ötesi de sağlık hizmetleriyle ilişkilendirilen turizm tarzıdır. Ancak bu sistematik asla bizde anlatılan ve uygulamaya konan şekille uzaktan yakınan ilişkilendirilemez. Teknolojiyi salt akıllı cihazlar olarak algılayan ve ileri gitmeyi bu cihazlardan mesaj atma olarak kavrayan bir akıl ne yazık ki gündemi kavrayamaz ve eski usul kara düzeni devam ettirir. Çevre, doğa, tabiat, temiz gıda üretimi, endüstri ve imalat alanında markalaşma, kalite bilinci, tarihi koruma, temiz enerji, eğitim konularında süratle iyileşme çalışmaları planlı ve programlı olarak başlamak zorundadır. Buna paylaşım, uzmanlığa değer verme, teknik yeterlilik, ulusal bilinç geliştirme, el ele iş yapma becerisi, ayak oyunları yerine rekabet ve iyiyi yüceltmeyi de ilave etmek gereklidir. Başa dönersek, ürün kalitesi için aradaki aracıların da kalite olgusunun idrakine varması gereklidir. Herkesin her şeyi yapması artık serbest piyasa ekonomisi diye adlandırılmıyor. Her türlü işi ortaya atıp aracının aracısı olmak artık girişimcilik olarak tanımlanmıyor. Bunlar eskide kaldı, dünya yanlışı anladı ve yönünü akıl, deneyim, eğitime çevirdi. Biz bunu ne zaman anlarsak kazanımlar başlayacaktır.
Turistik tesis ve hastane projelerinde ortaya çıkan sorunlar:
Son zamanlarda artan tesis inşaatları içinde uzmanlık, bilgi, deneyim ve işletme kazanımları mutlaka yer almalıdır. Tekrarlamak gerekirse, bir endüstriyel tesis projelendirmesinde teknik hizmetler proje bedelinin yüzde 23-25 arasıdır. Bu hesabın içinde mimari, iç dekorasyon, inşaat, mekanik, elektrik ve tüm uzmanlık gerektiren danışmanlık hizmetleri vardır. Güncel durum tespiti yapıldığında turizm ve sağlık tesislerinde bu tip uzmanlık ve teknik hizmetlerin yüzde 3 oranına karşı geldiği görülmektedir. Bu nedenle yapılan tesisler yatırımcıya kazandıramaz çünkü işin başındaki kurgu yanlış yapılmıştır. Turizm ve sağlık sektörleri bu gerçeği uygulamaya koyduğu zaman ancak kazanımlar başlayabilir.
Sıkça karşılaşılan problem alanları aşağıda kısa bir liste halinde verilmektedir. Dikkat edilirse listede yer alan tüm kalemlerin çözümleri proje aşamasında kolay, imalat aşamasında zor veya olanaksızdır. Çözüm bu hizmetlerin bağımsız profesyonel danışmanlık firmalarından alınmasıdır. Konaklama ve sağlık sektörlerinde ileri ülkelerde uygulanan sistemin ülkemizde uygulanması kazanımlar getirecek özelliğe sahiptir. İlginç olan, sektörde üretici, pazarlamacı firmalar kadar bağımsız ve bağlantısız olup yatırımcıya yol gösterecek danışmanlık hizmetinin değerinin anlaşılamamış olduğudur. Kültürel bir eksiklik olan sorgulama, referans arama, o işte uzmanlık yeterliliği araştırması başlamalıdır. Bugün uygulanan, sistem ürünü imal eden firmayı danışman olarak bedava kullanma garipliğidir. Böylece doğru çözümler bulunamadığı gibi piyasada “danışmanlık” tarifi de yanlış algılanmaktadır. Dünyada sistem değişmekte ve uzmanlık, şeffaflık, hesap verilebilirlik, teknoloji öne çıkmaktadır. Bakalım bu gerçeği bizim ülkemiz ne zaman fark edecek?
Tesislerde en sık karşılaştığımız sıkıntılar:
*BoH (müşterinin görmediği alanlar) detayları, çalışma alanları, ofislerin ilişkileri,
*Fiziki ve ergonomik gereksinimlerin projeye aktarılması,
*Kullanma sularının nitelikleri, geri kullanma yöntemleri,
*Yer ızgaraları yerleşimi, detayları,
*Soğuk odalar inşai ve tesisat detayları, kompresör grupları yerleşimleri,
*Her çalışma alanında alınması gereken hijyen önlemleri, zemin ve tesisat yerleşim detayları,
*İşleyiş ve akış şemalarının oluşturulması ve çözümler,
*Enerji tasarrufu önlemleri, kazanım sistemleri, atık yönetimi,
*Gıda güvenliği ile ilgili çalışmalar.
Otel, restoran, kafe, hastane, kampüs, okul mutfağı, toplu yemek üretim tesisi benzeri gıda üretimi yapılan tesislerde ürünün müşteriye sağlıklı ulaşmasının önemi insan sağlığı ile doğrudan ilintilidir. Sağlık kaybedildiğinde kazanım için yapılan harcama çok daha fazladır. Tehlikenin farkında mıyız?
Bu Makale 25.01.2016 - 12:19:46 tarihinde eklendi.
