Turizm sektörünün köşe taşı
Thomas Cook kendisini, “seyahat eden toplum için gönüllü ve tutkulu bir köle,” olarak ifade etti. İnanması biraz zor ama neredeyse tek başına turizm sektörünü oluşturan kişi olarak tarihe adını yazdırdı.
Dünyanın bildiği ilk seyahat acentasını kuran Cook, hâkimiyetini yaklaşık çeyrek asır sürdürdü. Sonra o da ilk defa seyahat sektöründeki rekabet ile tanışmak zorunda kaldı. İlk paralı seyahat organizasyonunu 1845 yılında gerçekleştirdi. Ancak çeyrek asır sonra bu yaptıkları kopyalanabildi veya piyasa aydı. Thomas Cook aynı zamanda 1862 yılında dünyanın ilk paket gezisini tasarladı ve pazarladı. O zamana kadar yaptıklarından en büyük farkı, bu geziyi bugün gördüğümüz gazete ilanları gibi “paket” şeklinde pazarlamış olması: Tek bir fiyat karşılığında ulaşım, yemek, rehberlik ve konaklama servisleri.
1898 yılında otobüsle paket turları düzenlemeyi planlayan Thomas Cook artık bu piyasada tekel değildi. 1885 yılında Dr. Gordom Stables (Britanya) karavan ile seyahati tüm dünyaya tanıştırdı. Bu karavanın adı “Wanderer” idi, yani gezgin. Bir yaşam alanından daha çok, seyahat edilebilir bir lokanta, otel ve ulaşım aracı olarak karavanı hayatımıza soktu. Stables ilk karavan örnekleriyle Britanya’da yaklaşık 2000 km yol katetti. 1886 yılında The Cruise of the Land-Yacht Wanderer adıyla bu seyahati kitaplaştırdı.
İlk motorlu karavan sahibi olan Dr. E. E. Lehwess (Almanya) daha bir romantik takılıp aracına “Passe-Partout” (paspartu, bir anlamda iç çerçeve) adını takmıştır. Tek amacı tüm dünyayı aracı ile dolaşmak olan Lehwess ne yazık ki Rusya’nın Nizhniy-Novgorod kasabasında bu hayalinden vazgeçmek zorunda kalmış. Çetin hava koşulları Passe-Partout’nun daha fazla ilerlemesine imkân vermemiş ve terk edilmesine sebep olmuş.
Thomas Cook seyahat etmeyi bir eğitim aracı, hatta eğitimin kendisi olarak gördü. Asla bunu bir eğlence olarak algılamadı ve yaptığı işlerde bunu öyle yansıtmadı. Aklında bunu tutarak ilk tatil kampını da işleme sokan kendisi oldu. Daha sonra J. Fletcher Dodd (Britanya) 1906 yılında Dodd Sosyalist Tatil Kampı’nı açtı. Bedenin sağlığı için beden eğitimi ve spor etkinlikleriyle doldurulan bir program sundu. Akşamları da akıl sağlığı ve huzuru için eğitimler verdi. Kampın diğer güzellikleri arasında borazan ile yemeklere çağırılmak, saat 23.00’ten sonra yüksek sesle konuşunca kamptan atılmak ve hatta düzensiz olanları cezalandırmak yer alıyor. Bunlar sadece gelişmekte olan düzenli, planlı ve programlı seyahatlerin ilk örnekleriydi.
Mayıs 1932’de dünyanın ilk tamamen kiralanmış uçak seyahati düzenlendi. Söz konusu uçak Britanya’nın Croydon Havalimanı’ndan kalkıp İsviçre’nin Basel kentine indi. Bu iş için kullanılan şirket Imperial Havayolları’ydı. Söz konusu havayolları Britanya’nın ilk özel ticari havayollarından biriydi ve 1924-1939 yılları arasında faaliyet gösterdi. Yılın sonuna doğru Polytechnic Touring Association seyahat acentası yaklaşık 1000 kişiyi Avrupa’ya götürmüştü bile. Kayıtlara göre tek bir havayolu şikâyeti yoktu. Thomas Cook’un tarihçesine baktığımızda, Fransa’ya düzenlediği paket seyahatler esnasından veya sonrasında tek bir şikâyet ve/veya sorun çıkartan müşteri olmadığını görüyoruz. Gelin bir de şimdi görün…
19. yüzyılın sonlarına doğru Thomas Cook’un seyahatleri o kadar meşhur olmuştu ki Ortadoğu’ya giden gezginler turist olarak değil, “Cookii” olarak biliniyordu. Cook’un daha ucuz gezileri popülerleşince zamanın gezgin zenginleri orta halli gezginlerin nadir yerlere seyahat etmemeleri gerektiğini; hatta bazıları, orta halli gezginlerin bu tür eşsiz yerlere gittiklerinde gözlerini nadide eserlerden sakınmaları gerektiğini savundu.
Seyahatle ilgili mini bir kronoloji
1842-45 Thomas Cook, Temperance Society toplantılarına trenli geziler düzenledi. 1895’te Leicester’dan Liverpool ve Kuzey Galler’e bir tatil paketi düzenlendi. Böylece hâlâ var olan bir seyahat acentasının temelleri atılmış oldu.
1855 Thomas Cook’un ilk Avrupa gezisi. Pek istemese de bu seyahatin başında yemekler ve konaklamalar için önceden alma imkânı veren voucher’lar satmış.
1862 Thomas Cook fiilen ilk paket gezisini organize etti. Tek bir bilet ile ulaşım, konaklama, yemek ve rehberlik karşılanıyordu.
1871 Pierre Collignon (Fransa-ABD) ilk katlanabilir, açılır kapanır güverte sandalyelerinin patentini aldı.
1872 South Metropolitan Gas Co. yönetiminden George Livessey (Britanya) çalışanlar için ilk defa ücretli tatil yapma olanağını sundu.
1885 Dr. Gordon Stables (Britanya) Bristol Wagon’dan satın aldığı bir vagonu sadece tatil yapmak maksatlı karavana dönüştürdü.
1897 Prens Oldenburg, Fransız Jeantaud isimli bir firmadan vagon satın alıp buhar motorlu bir traktör tarafından çekilmek üzere yeniden tasarlattı.
1898 Thomas Cook & Son (Britanya) ve Fransız menşeli Compagnie Nationale d'Automobiles isimli firma ortaklaşa olarak ilk otobüs paket seyahatini gerçekleştirdi. Söz konusu seyahat 6 gün sürdü.
1902 Sir Henry Lunn dünyanın ilk kış sporları paketini organize etti. Dr. E. E. Lehwess, Fransa’daki Panhard & Levassor isimli firmadan ilk motorlu karavan siparişini aldı.
1906 J. Fletcher Dodd (Britanya) Dodd Sosyalist Tatil Kampını açtı.
1919 Thomas Cook uçakla seyahat paketleri öneren ilk seyahat acentası oldu.
1920 Dünyanın ilk çıplaklar kampı olan Frei-Sonnenland, Almanya’nın Motzener Gölü’nün yakınlarında açıldı.
Bu Makale 04.12.2017 - 15:15:10 tarihinde eklendi.
