Göcek yakınlarında Gökçeovacık köyünde butik otel sahibi ve işletmecisiyim. Bugün yazınızı okudum. Çok doğru ve isabetli çözüm ve öneriler içermekte. Böyle bir yazı için sizi kutluyor başarılarınızın devamını diliyorum. Saygılarımla Cem Ergin
Uzun yıllardan beri düşük kâr oranları ile çalışmaktan şikâyetçi olan sektör paydaşları Covid 19 salgınına hazırlıksız yakalandı ve bu durum zaten çarpık olan yapının üzerine tüy dikti.
Ayakta kalma mücadelesindeki işletme sahipleri ise çeşitli kaynaklardan sermaye desteği aramak zorunda kaldı. Ülke ekonomisinin parlak olmadığı bir dönemde devletten tatminkâr herhangi bir parasal yardım alamayan işletmeler ya geçici kapatma ya da iflas yoluna girdi. Bu son derece teknik bir açıklama olsa da bu işletmelerde çalışanlar ve tüm resimden etkilenen aile fertleri de hesaba katılırsa aysbergin suyun altındaki görünmeyen parçasının daha heybetli olduğu aşikâr. Bu dönülmez noktada ne yapılabilir sorusuna yanıt aramak ve pratik, uygulanabilir çözüm önerilerine yoğunlaşmak fayda getirebilir.
Bu kısa özet ile konaklama ve yiyecek içecek sektörünün içinde olduğu durumun çerçevesini çizerek üç temel sektörel sorunu ele almak bazı çözüm önerilerine ilham olabilir.
Ticaret:
Salgın öncesi durum tespiti yaparsak, ileri ekonomiler yavaş büyüme oranları, düşük enflasyon, sıfıra yakın faiz, bol nakit akışına sahiplerdi. Gelişmekte olan ekonomiler ise yüksek faiz nedeni ile dışarıdan sağlanan sıcak para ile suni büyüme oranı, yüksek enflasyon, dengesiz bir para çokluğuna sahiplerdi. Salgın ile birlikte ticaret ve ekonomik tüm dengeler değişti. Artık ortada potansiyel müşteri ve ona pazarlanacak mal birden bire ortadan kalktı.
İleri ülkelerde sağlık tedbirlerine uygun olarak çalışma tarzı değişti ancak işletmeler ilk şok olan mesafe uyumuna alışamadan müşterisiz bir model dayatıldı. Sistem kurgusunda değişiklik yapabilen ve dijital dönüşüm becerisi olan işletmeler farklı bir başarıyı yakaladı ve kavram olarak bilinen bir uygulamayı devreye sokarak kazanım devamını sağladı. Gelişmekte olan ülkelerde ise çalışanların gelirlerinde oluşan azalma ve daralma ile dönüşüm fikrini yakalayamadı. Sadece devletten yardım ve teşvik bekleyerek zamanını geçirdi ve sonuçta kriz çığ etkisi ile devasa boyuta ulaştı.
Ekonomi:
Ekonomi işlemlerden oluşur ve her zaman iki yönü vardır. Bir kısım satar, diğer kısım satın alır. Böylece çark döner. Harcama için sermaye gereklidir ki bu aynı zamanda diğerleri için de sermaye oluşturur. Kaynaklar olarak para, kredi, gelirler ve kullanım olarak harcama, finansal yatırım alımları, birikimler temel taşlardır. Ekonomik durgunluk normalde yüksek faiz oranları ile sıkı para politikası sonucu ortaya çıkar. Bu düşüş ve gerileme insanların gelirlerinde birdenbire çöküş oluşturur çünkü çalışmayı ve üretimi bir şekilde bırakmış durumdalardır.
Kişi geliri varsa ihtiyaçlarını kolaylıkla satın alır. Gelirinin düşmesi veya sıfırlanması onu ekonomik çarkın dışına atar. Bu tanıma uygun insan sayısı arttıkça devasa çark durma eğilimine girer ve bu durum sistem içindeki tüm paydaşları etkiler. İşte genel hatları ile ekonomik kriz bu şekilde daha da katmerleşerek işin içinden çıkılmaz duruma gelebilir. Bunun hatalı bir yansıması çalışanların daha ucuz ancak sosyal korunmadan uzak işlere yönelmesi olarak gelişir. Böylece sistem çok daha karmaşık bir şekle dönüşür. Bu durum tahmin edileceği üzere yıllardır devam eden turizm ve yiyecek içecek sektörünün müzmin hale gelen hastalığı idi.
Salgın birden bire ortaya çıkınca ve tedbirlerin alınmasında değerli zaman kaybedilince ortaya bilinmezlik ve bunun yarattığı zihinsel çözümsüzlük moralleri sıfırladı. Bu olumsuz durumdan çıkmak için yapılabilecek bazı işler ve alınabilecek tedbirler var.
Sosyal Çevre ve Hedef Kitle:
Ancak başat sorun konaklama ve yiyecek içecek sektörünü besleyecek ve çarkı döndürecek paranın yaklaşık miktarıdır. Eğer bu kritik değer göz ardı edilirse yapılan tesisler, açılan dükkânlar kazanım olmadan kapanmak zorunda kalacaktır. Lütfen buraya dikkat edelim. Amerika’da asgari ücret 15 USD/saat, Avrupa’da 13 EUR/saat ve Türkiye’de ise 14,5 TL/saat. Bu rakamları gıda ve diğer fiyatlar açısından kontrol edince açık ortaya çıkar. Yabancı ülke çalışanı bir saatlik ücreti ile dışarıda bir öğün yemek yiyebilir. Bizde ise iki saatlik ücret ayırması gereklidir. Yabancı ülke çalışanı gıda tüketimi için maaşının %10 unu harcarken bu oran bizde %20-25, ev kirası dışarıda %20 iken bizde %45-50. Ve bu rakamlar bizim aleyhimize açılarak uzayıp gidiyor. Üzerine su, elektrik, gaz, iletişim giderlerini de koyunca bizde dışarıda harcanacak para kalmıyor. Bu ise önceki paragrafta anlatılan ekonomi çarkını döndürmüyor. Bu kısır döngü düzeltilmeden yerli çalışanın restoran, kafe, bar ve otel harcamaları yapmasını beklemek hayaldir. Sadece yabancı turistin gelişine yönelik hedefler ve beklentiler ise bu iş kollarının önce zayıflamasına sonra ortadan kalkmasına neden olacaktır.
Çözüm önerileri:
Salgın etkisindeki krizden çıkış yolları tabi ki var. Ancak bunların işletmeler tarafından ciddiyetle ele alınıp uygulamaya konması gerekiyor. Sanırım bu aşamada büyük bir algı eksikliği mevcut.
1. Gelir kısıtlı olduğuna göre gider kalemlerini sıkı denetimden geçirerek işletmenin tipik bir kurtarma planı hazırlanarak kesin tedbirler alınmalıdır. Örneğin yüzeyler için gerekli sık temizlik işleminin deterjan yerine su esaslı malzemeler ile yapılması büyük ekonomi sağlar.
2. Menü değişikliğini daha önce de önermiştim. Çok fazla kalem yerine işletmenin özelliğine göre kısıtlama yapılarak satın alma, temin ve sunumlarda tasarruf olasıdır. Benzer şekilde eğer kullanılıyorsa ithal gıda maddeleri yerine yerliye dönüş ilave kazanç sağlar.
3. Satın alma kalemleri kontrol edilerek, belki bu kriz dönemi içinde, daha çok maliyeti az olan sebze ağırlıklı menülere yönelmek belli bir ekonomi sağlar. Bunu müşteriye yansıtmak ise daha fazla üretime yol açabilir. Yerel üreticiler, pazarlarda kendi ürettiği sebzeyi satan üreticiler ile daha uygun fiyattan gıda malzemesi almak yolu denenmelidir. Bu yapılırsa daha sağlıklı olan vejetaryen beslenmeye geçiş katkısı da yapılmış olur. Özellikle artan obeziteyi durdurmak toplumsal bir fayda sağlayacaktır. Bu dönem bir fırsat olarak kullanılabilir.
4. Cihazların tekrar gözden geçirilmesi ve kısıtlanan menüye göre sınırlı cihazlarla hizmet vermek bir çözümdür. Böylece enerji, su ve deterjan tasarrufu yapılabilir. Kullanılmayan cihazları paketleyip depoya kaldırmak uygundur. Kullanılan cihazlarda elektrik tasarrufu sağlayan düzenekler kullanmak %25-35 kazanım sağlamaktadır.
5. Paket servisi için yaratıcı usuller ortaya koymak. Bu dönemde en çok şikâyet ürünün nasıl teslim edileceği konusunda beliriyor. Örneğin, işletme aynı anda 10 sipariş alsa bunu süratle teslim etmeye uygun alt yapısının olması neredeyse olanaksız. Bu durumda servis menzilini daraltmak uygun olabilir. Bir işletmenin kendi yakın çevresine etkin reklam ile müşteri çekmesi uygulanabilir bir yöntemdir.
6. İşletme yakınında açık bir alan, park, bahçe varsa buralar temizlik ve hijyen tedbiri alınarak kısa süreli oturmalı hizmet kapsamına sokulabilir.
7. Hijyen konusunda yapay zekâ kullanarak daha etkin bir uygulama elde edilebilir ve bunun reklamı yapılabilir. Bu konu ileri dönemde de kritik öneme sahip olacaktır. İşletmeler ne kadar erken dönüşüm yaparlarsa kazançları o kadar fazla olacaktır.
8. Her türlü tadilat ve yenileme projeleri durdurulmalıdır. Her gün daha fazla işletme kapanıyor, kiralık veya devir ilanı veriyor. Yatırımcı, işletme ve çalışanlar için oldukça zor bir dönemi az hasarla atlatmak olasıdır. Bu konuda pek çok farklı ve yaratıcı fikir önerilebilir.
9. Dijital dönüşüm günlük pek çok işlemin kolaylaşması ve koordine edilmesini sağlayacak özelliklere sahiptir. Her işletmenin büyüklüğüne göre bir plan yapılarak dönüşüm sağlanabilir.
Konunun kapsamı geniş ve hizmet veren işletmelerin tarzları farklı olması nedeniyle her dükkâna özel reçeteler hazırlanması olasıdır. Bazı uygulanabilir ilham verici fikirler işletmelerin bu dar boğazdan çıkmasına yardım edecek rehberlerdir.
İlgi duyan ve istekli olan işletmelere bu konularda danışmanlık hizmeti verilmektedir.
Göcek yakınlarında Gökçeovacık köyünde butik otel sahibi ve işletmecisiyim. Bugün yazınızı okudum. Çok doğru ve isabetli çözüm ve öneriler içermekte. Böyle bir yazı için sizi kutluyor başarılarınızın devamını diliyorum. Saygılarımla Cem Ergin
Turizm gündemine ilişkin haberlerin her gün mail adresinize gelmesi için abone olun.
www.turizmguncel.com internet sitesinde yayınlanan yazı, haber, video ve fotoğrafların her türlü hakkı Turizm Güncel A.Ş.’ye aittir. İzin alınmadan, kaynak gösterilerek dahi iktibas edilemez.
Copyright © 2018 - Tüm hakları saklıdır. Turizm Güncel
Tasarım & Yazılım Altyapısı DataNet Bilgi Teknolojileri
