Sağlık bilgileri
Hijyen veya sağlık bilgisi bireyin günlük hareketlerinde nasıl daha temkinli olması gerektiği hakkında bilgi verebilir. Aynı şekilde çoğunlukla fazla dikkat etmeden alışkanlıkla otomatiğe bağladığımız işlem ve davranışlar bize hastalık olarak geri dönebilir.
Eğer risk tanımını iyi irdelenirsek buna karşı tavır almak ve koruyucu yöntemler geliştirmek daha kolay olabilir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, bireysel temizliğin kitlesel sağlığı ciddi olarak sıkıntıya sokabilecek etkinliğe sahip olmasıdır. Yaşadığımız oldukça yoğun ve endüstriyel kirlikle dolu ortamlar sağlık konusunda titiz davranmak gerekliliğini işaret etmektedir. Genel anlamda vücudun dışarıdan gelen etkilere dayanım için kendi bünyesinde kurduğu dayanım sistemi zaman içinde değişerek farklılaşmaktadır. Dolayısıyla daha önce hafif etki yapan hastalık türleri de değişime uğrayarak kendi yaşamını sürdürmeye çalışmaktadır. Aslında temelde bu bir ölüm kalım savaşımıdır. Mikroplar ölürse vücut daha sağlıklı olacaktır.
Özellikle büyük şehirlerde genel ve ortak kullanımın olduğu yerler için dikkat edilmesi gereken basit bazı kurallarla hem bireysel hem de toplumsal sağlık seviyelerine kolaylıkla ulaşılabilir. Diğer bir yandan insanlara hizmet veren kişi veya işletmelerin sağlık kurallarına uyması yanında hizmet alanların sağlık şartlarını da kontrol edilebilir seviyede tutacak önlemleri alması beklenmelidir. Ortamın herhangi bir nedenle riskli duruma dönüşmesi, içinde bulunan herkesi sıkıntıya sokabilir.
Yine de bu tedbirlerin alınabilmesi için sağlık bilgisinin projeyi yapan kişilerde olması, pratik olarak daha önceki çalışmalarda uygulanmış olması, planlama yaparken bu şartların mutlaka projeler içine yerleştirilmesi gereklidir. Çalışanın kolaylıkla kullanabileceği tedbirler alınmazsa istediğiniz kadar emir veya genelge yayınlayın o işletme istenilen sağlık bilgisi şartlarına uyamaz. O halde tüm tedbirlerin projelendirme aşamasında ve uygulanabilir yapıda kapsam içine alınması gereklidir. Özellikle hastane, restoran ve otel projelerinde mutfak gıda üretim ve çamaşırhane yıkama işlemi yapılan alanların çok üst düzey bilgi ve deneyimle planlamasına önem verilmelidir.
Restoranlarda, toplu yemek yenen kafeterya, okul yemekhanelerinde ortaya çıkan gıda zehirlenmesi ile hastanelerde tespit edilen mikrop yayılması, iyileşmeyen hastalıklar, aynı şikâyetten tekrarlanan vakaları ortadan kaldırmak için ilk aşamada en basit tedbir olan sağlık bilgisinin uygulandığından emin olmak gereklidir.
Bazı kolay ve herkes tarafından uygulanabilecek sağlık kurallarını hatırlayalım:
1. EL YIKAMA: Bir ortama dışarıdan geldiğinizde her zaman ellerinizi yıkayın. Eğer toplu taşıma kullanıyorsanız, büyük ihtimalle birçok kişi tarafından dokunulan yüzeylere siz de temas etmişsinizdir. Bu koltuğun tutamağı, askı borusu, tutma kolu, kapı gibi yüzeyler olabilir. Sabun ve su kullanarak elleri yıkamak dışarıdan getirmiş olabileceğiniz mikropların etkisiz hale getirilmesi için en etkili yöntemdir. Dikkat edilmesi gereken bir nokta, bu işlemin 23-30 sn kadar sürdürülmesidir. Aksi takdirde elinizi sabunlu su ile ıslatmış olursunuz ve bazı bakterileri elinizden uzaklaştıramazsınız. Eller kadar tırnak üstlerinin de basit bir fırça yardımı ile temizlenmesi faydalıdır.
Endüstriyel kullanımda bir gıda üretim alanına girişte personelin ellerini yıkayacağı ve dezenfekte edecek cihazların kurgulanması, projeye yerleştirilmesi ve kullanılması gerekir. Eğer aksi durum ortaya çıkarsa orada gıda emniyeti söz konusu değildir. Sadece el yıkama eviyesi projelendirmek sorunu çözmez. Bulaşma riskini en aza indirmek amacıyla su ve deterjan kullanımı sırasında da bir önceki kullanıcının izini silmek amacıyla ayak veya diz kumandalı veya fotosel kumandalı bataryalar önerilebilir. El kurulama işi basınçlı hava veya kâğıt peçete ile yapılabilir. Yeni sistem el kurutma cihazlarında mikrop öldürücü UV ışınlar da kullanılmaktadır.
2. SU ÖZELLİĞİ: Fazla yaygın kullanılmamakla birlikte yıkama suyuna Ozon ilave eden sistemler yüksek emniyet sağlayıcı sistemler olarak öne çıkmaktadırlar. Ozon endüstriyel mutfaklarda ürün yıkama ve çalışma alanı dezenfeksiyonunda da kullanılmaya başlamıştır. Aslında 20 yıldan beri yıkama gereksinimi olan yerlerde kullanılarak deterjansız temizlik sağladığı bilinmektedir. Nispeten engellenen kullanım alanı genişlemeye başladığında atık suların denetlenmesi ve şartlandırılması için tekrar kimyasal kullanılması ortadan kalkacaktır. Bu durumu göz önüne getirmeye çalışırsanız, kimyasallardan arınmış bir dünyanın cennete dönüşmesi söz konusu olabilir. Ancak küresel patronların kazandıkları paralar düşeceği için bu konu ancak cesaret sahibi politikacılar ve bilinçli insan toplulukları ile mümkündür. Ama uygulanabilir mi, bunu zaman gösterecek. Aslında suların temizlenmesi için kullanılan klor gibi maddelerin de kullanımı olmayacağı için insan sağlığı doğrudan iyiye gidecektir.
3. BİREYSEL TEMİZLİK: Kişisel temizlik kavramını beden ve giysi temizliği olarak ele almak doğrudur. Beden temizliği günlük yıkanma ile sağlanabilir. Yıkanma sırasında iyice ıslatılan vücut 30 sn sabun köpüğü ile bekletilirse ideale yakın temizlik elde edilebilir. Saç temizliği için şampuanın doğrudan değil ancak önce ele dökülerek su ile köpürtüldükten sonra uygulanması hem deride olası sıkıntıları hem de kepek şeklinde oluşumu önleyici etki yapmaktadır. Hizmet sektöründe özellikle yaz aylarında belirginleşen ter kokusunu ortadan kaldırmak için iyi yıkanma usullerini uygulamak yeterlidir. Temizlenmiş vücut üzerine temiz iç çamaşırı ve kıyafet giyilmesi gerekli ve şarttır. Günümüzde cazip reklamları yapılan deodorantlar ne kadar güzel koku salsalar da kirli veya terli deri üzerinde etkisi kötü koku olarak ortaya çıkmaktadır.
4. KOKULAR: Genel olarak kokuların bir bozulma sonucu ortaya çıktıklarını ve bakteriyi işaret ettiklerini unutmamak gerekiyor. Bu bilgiyi yaygınlaştırırsanız, gıdaların, çalışma masasının, bıçakların, temizlik bezlerinin, çalışma alanlarının, vb çalışma yerlerinin kokma nedenlerini anlayabilirsiniz. Çoğu zaman bu kokuları dikkate alarak önlem alınırsa sağlık bakımından bir sürü olası olumsuz yapının önüne geçebilirsiniz.
5. GİYSİLER: Personelin örtündüğü giysiler ve giydiği ayakkabılar doğrudan istenmeyen kokuların kaynağı olabilecek niteliktedir. Kumaş olarak teri çeken ve yapay olmayan iplikle dokunmuş giysiler, özellikle pamuklu eşyalar en fazla tercih edilen çeşittir. Yapay malzemeler teri tutarak daha uzun süre nemli ortamı muhafaza ederler ve dolayısıyla bakteriler için uygun bir üreme alanı oluştururlar. Benzer şekilde ayakkabılar yapay malzemeden üretilmiş ve nefes alma özelliği yoksa hareketle oluşan ısı ve nem içeride birikmeye başlar. Ayakkabı seçimi ile birlikte ayak ve çorap yıkanmasının da önemi büyüktür. Çorap seçerken yaz için pamuklu ve kış için yün çorap kullanmak ayak sağlığı ve kötü koku önleme bakımından dikkat edilmesi gereken maddelerdir.
6. GÖZLER: Gözlerimiz oldukça narin ancak çok önemli bir organımızdır. Genelde dışarıdan gelecek toz ve benzer yabancı maddeleri ya göz kapağı refleksi ile içeri almaz veya gözyaşı ile izole ederek dışarı atar. Ancak bu işlem sırasında kaşınma, akıntı veya çapak oluşabilir. Bu gibi durumlarda mutlaka koruyucu tedbir almak, en basitinden çay ile göz banyosu yapmak fayda sağlar. Yine de bu esnada gözlere temas eden ellerin iyice yıkanması gereklidir.
7. DİŞ BAKIMI: Diş sağlığı doğrudan gıda üretimi ile bağlantılı olmasa da çalışanların kişisel sağlık önlemleri için önemlidir. Günlük temizlik ve yemek sonrası bakımlar kadar belli aralıklarla dişçi kontrolleri fayda sağlamaktadır. Sağlık bakımından ileri seviyelere gelince bu işlerin daha kolay olmasını umut ediyoruz.
8. CİLTTE SIKINTILAR: Yüzde veya vücudun başka bir yerinde sivilce, yara veya kesik ciddi riskler içerir. Bu nedenle riskli bölgenin tamamen kapatılması ve temas edilmesi önlenmelidir. Yaranın cinsine göre farklılık gösterebileceği gibi deri üzerindeki hastalıklı bölgeler süratle yayılma eğilimindedir. Çalışma sırasında bu gibi kritik özelliğe sahip noktalarda gözle görülebilecek ve renkli yara bantları kullanılması tavsiye edilmektedir.
9. EVCİL HAYVANLARLA TEMAS: Evcil hayvanlar genelde gıda üretilen tesislerde bulunmaz ancak olası bir hayvan sevme işlemi sonucu, iyi bir tedbir olarak, ellerin çok iyi yıkanması gereklidir. Hayvanlar hasta olmasalar bile iyi birer taşıyıcı olabilirler.
10. FARKINDALIK: Farkında olmak bir diğer önemli etkendir. Çalışma hayatında her an bir kaza veya istenmeyen olay ortaya çıkabilir. Bu tip bir olay sonucu kirlenme olabilir. En basit ve kestirme tedbir kiri algılamak ve en kısa sürede çalışma alanından çıkartmaktır. Kendi sağlık tedbirleri yanında birlikte çalışılan ekip arkadaşlarının da olası bir kirlenmede uyarılması önemlidir. Çünkü bu işlem müşteri memnuniyeti derecelendirilmesine doğrudan etki yapar. Bir dikkatsizlik sonucu ekip çalışanları ve tesis işletmesi olarak şikâyet edilmek pek hoş olmasa gerek.
Bu Makale 12.10.2015 - 11:54:16 tarihinde eklendi.
