Otel ve endüstriyel tesis projelendirmesinde inovasyon
Çoğu zaman sözcüklerin tanımı anlamından daha büyük ifadelere neden olabilir. Yabancı dilde “inovasyon”, yenilik, icat olarak tercüme edilirse de sözlük anlamında, yenileşme, değişen koşullara uyabilmek için toplumsal, kültürel ve yönetimsel ortamlarda yeni yöntemlerin kullanılmaya başlanması olarak açıklanmaktadır.
Bir ince detay var ki gözden kaçırılmamasında fayda var. O da “inovasyon” sözü içinde yenileşme kavramı yanında icat olmasıdır. Bu detayı irdelemeye çalışalım. Eğer tesisin içinde bir mahali yeniliyorsanız, içindeki boya, kapı, duvar kâğıdı, batarya, vb değişiklikler yenileme veya yabancı dil karşılığı “renovation” olarak algılanmalıdır. Örnekteki mahali yenilerken kullandığınız boya veya duvar kâğıdı eskiden kullandığınız boyalardan farklı olarak üzerinde kir barındırmıyor ve her zaman temiz kalarak insan gücü ve kimyasal tasarrufu sağlayan yeni icat edilmiş yeni bir formül içeriyorsa bu “inovasyon” veya yenileşmedir.
Bu kavramın algılanmasında zorluk oluşması belki de toplumsal bir eksiklikten kaynaklanmaktadır. Aslında ilginç ama konun özü icat etrafında düğümlenmektedir. Ne yazık ki icat konusunda çok ilkel seviyede olduğumuz gerçeğini kabul etmeliyiz. İsteyen istatistikî rakamlara bakabilir. Tabi ki en zor kısım bir ürünü tasarlamak, onun fonksiyon ve sağlayacağı faydaların çeşitliliğini ortaya çıkartacak projeleri hazırlamak için disiplinli bir dizi çalışmalar yapabilmektir. İcat konusu fikir olarak belirince derinlemesine bilgi toparlamak, süreci sıralamak, teknik donanımları, parçaları tasarlamak veya imal ettirmek için çalışma yapmak, bu çalışmalar için destekçi bulmak gibi uzun bir yolda ilerlemek gerekli. Sayılan maddeleri göz önüne getirip irdelemeye çalışırsak neden icat yapamadığımızın tablosunu da çıplak gözle kolaylıkla görebiliriz.
Yeni bir tasarım fikrini oluşturmak adına bilgi toparlamak için endüstriyel bilgi ağına gereksinim var. Bu ise genel olarak üniversite ve sanayi işbirliği ile olasıdır. Üniversite bilgi ve beyin zenginliğini endüstri deneyimine aktararak uygulanabilir projelerin ortaya çıkmasına katkı sağlayabilir. Böylece hem üniversite öğrencisi teorik bilgi yanında pratik deneyimleri yaşama ve onları kullanarak farklı uygulama düşünceleri geliştirebilir. Bu noktada iki taraf da üzerine düşeni yapmamaktadır. Arada oluşan makasın açıklığı kapanacak yerde artarak büyümektedir. Yine de zararın neresinden dönülse kar olacağı prensibi ile bu iletişimsizlik düzeltilebilir. Burada farklı bir görüş olarak eğer sade vatandaş bir icat hayata geçirmek isterse ne olur sorusunun yanıtı açık kalmaktadır. Kişi bireysel olarak çaba gösterse de yapacağı masraflar ve pek çoğu başarısız olacağı girişimlerinde kaynak eksikliği duyacaktır.
Fayda konusunu açmak gerekirse, yapılacak çalışmaların toplumsal sonuçlarının önemsenmesi ve elde edilecek kazanımın evrensel boyutu olması gerekli olmasına rağmen bazı bireysel fayda sağlayacağı düşünülen icatların farklı çağrışımlarla bir sonraki aşama için eşik oluşturabileceği de göz ardı edilmemelidir. Özellikle son o yıllarda çevre sorun olarak önümüzde durduğu için projelerde bu konuda yenileşmeler fayda tanımını genişletici etkiye sahiptir.
TESİS TASARIMINDA YENİLEŞME
Endüstriyel tesislerde tasarım safhalarından geçerken hem proje anlamında hem de kullanılacak cihazların seçiminde birçok iyileştirici nokta bulmak olasıdır. Bu noktalar ve bunları üzerinde bulunduran cihazlar mutlaka kullanıcıya fayda sağlamak açısından kayda değer kazanımlar sağlamaktadır. Tabi ki malzemenin yatırım değeri ve satın alınabilirliği de göz önünde tutularak kullanıma alma bakımından yatırımcı veya işletmenin belli bir yaklaşımının da olması gereklidir. Eğer tüm bu şartlar gelişirse kullanımdaki cihazlarla yeniliklerin sürdürülmesi ve bunun ürüne yansıması oldukça verimli bir sonuç yaratmaktadır.
Mutfaklarda yenileşme; personel yoğun çalışma gerektiren işlerin daha kısa sürede yapılabilmesi, el becerisi gerektiren bazı işlemlerin standart ve albenili olarak yapılabilmesi, kaliteyi doğrudan etkileyecek yenilikler olarak sıralanabilir. Bunlara bazı örnekler vermek olasıdır.
• Birçok değişik ürünü aynı haznede ve aynı şartlarda pişirebilen fırınlar,
• Enerji ve su sarfiyatı düşük olarak çalışarak üstün verimli yıkama yapan bulaşık makineleri,
• Düşük enerji gereksinimi ile soğutma yapan soğutma cihazları,
• Ortamdan emilen kirli havayı aynı yerde temizleyerek dışarı atan havalandırma üniteleri, vb.
Üstün teknolojik donanımlı cihazların yanında, bir kavunu basitçe kabuğundan ayıran el ile kullanılan düzeneklerin de yenileşme olarak ihmal edilmemesi ve geliştirilmesi gereken cihaz özellikleri olduğu açıktır. Bunlara ilave olarak gelişmekte olan gıda takip ve kontrol sistemleri hem madde hem de ürün olarak kaliteyi doğrudan etkilemektedir.
Çamaşırhanelerde yenileşme; su tasarrufu, çevre dostu deterjan alternatifleri, deterjansız yıkama, ortam ısısını tekrar kullanma, otomatik üniforma tasnif sistemi gibi donanımlar söz konusudur. Genel anlamda ele alındığında kullanıcı ve işletmeye oldukça fazla katkı sağlayan bu düzenekler sürekli gelişmeye uygundur.
Yenileşme konfor olarak genel otel veya hastane projelerine yansıdığında kullanıcı kendini daha özel hissetme şansına da kavuşur. Aslında bu tam da sektörün aradığı bir özelliktir. Bugün çok az tesiste kullanımda olmasına rağmen müşteri isteğine göre desen değiştiren camlar, oda içinde türlü renk seçenekleri, tene göre ayarlanan klima, vücudun şeklini alan yataklar, ses veya işaretle açılıp kapanan aydınlatmalar, kablosuz ses düzenekleri hep daha farklı ve yenilik arayışlarının neticesidir.
Sonuçta yatırımcı ve işletme yenileşme fikrine uygun yatırım mallarını tesisine kazandırırsa bunun yansıması sektörel olarak diğer paydaşlara da yansıyacaktır. Bu konuda faaliyet gösteren ve imalat yapan firmaların artık kalıplarını değiştirerek yenilik için tedbir almaları gereklidir. Kopya ürünler yerine fonksiyonları artmış, çevreye duyarlı ve kullanıcı dostu olan cihazların imalatına başlanması faydalı olacaktır. Tabi ki bu konu etrafında düşünce çalınması karşısında yeni buluşlar ortaya atılması işin en heyecan verici tarafıdır. İmalat sektörüne kendi içinde değil ancak kamu tarafından da destek verilmesi şarttır. Bu kritik noktada araştırma ve geliştirme için verildiği söylene ancak temelde hangi fonlara para aktarıldığının da irdelenmesi faydalı olacaktır. Firmaların kendi araştırma geliştirme bölümleri konumuz değil. Fakat kamu parası ne yazık ki buralarda harcanmaktadır. Dolayısıyla bir türlü ülke çapında icat faslına geçememiş egosu şişkin imalatçılarla kısır bir döngü içinde dönerek ilerleme yolunda tek adım atılmamaktadır.
Yenileşmenin bir tesise kazandırılabilmesi ancak bu tür yeniliklerin proje safhasında kâğıda dökülerek uygun cihazların teknik şartnamelerinin mevcut projeye uyumlu hale getirilmesi ile gerçekleşebilir. Ne yazık ki bu şart genelde yerine getirilmemekte ve inşaat aşamasında birçok farklı cihaz veya teçhizat ilave edilmeye çalışılmaktadır. Alt yapı çalışması ve fayda değeri hesaba katılmadan yapılan bu tür girişimler fayda sağlamamaktadır. İlave olarak kullanılan ürünün fayda yerine zarar verdiği gibi bir genel kanı ortaya çıkmakta ve çözümsüzlük belirmektedir. Hâlbuki proje safhası çok önemlidir ve bir tesisin ileride alacağı şekli gösteren bir özelliktedir. Bugün karşılaştığımız yüksek işletme maliyetlerine bağlı olarak gelir azalmasının nedeni ortada değil mi?
Konuyla ilgili turizm sektörü özelinde yapılacak o kadar fazla çalışma konusu var ki yeter ki biraz kafa yormaya başlayalım.
Bu Makale 29.08.2011 - 10:53:37 tarihinde eklendi.
