Modern gladyatörler ve köleler

Yine 2010 yılında yaklaşık 2.5 milyon TC vatandaşı tatil ve sağlık amaçlı seyahate çıkmış, karşılık olarak da 3 milyar TL harcamada bulunmuşlardır.Turizm sektörünün yarattığı istihdam, rakamlarla net olarak tespit edilemese de, Başbakanlığın 2010 yılında DRT Kurumsal Finans Danışmanlık’a hazırlattığı rapora göre 1.7 milyon kişi civarındadır.TOBB’un yaptığı araştırmaya göre, turizmdeki istihdam maliyeti, en yakın sektör olan ayakkabı sanayindeki maliyetin 1/3’üne, elektrikli aletlerin 1/5’ine, demir çelik sanayinin ise 1/30’una tekabül etmektedir.Yani turizm istihdam/yatırımı en düşük sektördür.

Peki, devlete gerek istihdam gerekse girdi olarak en fazla değeri kazandıran turizm sektörüne gereken değeri vermekte midir? Buna, evet demek zor; hatta yapılanları görünce, devletin turizm sektörüne üvey evlat muamelesi yaptığı su götürmez bir gerçek. Bugün Türk turizmcisi, dünyanın en pahalı elektrik, gaz, benzin, iletişim, alkollü içecek, et ve süt ürünlerini kullanmaktadır. Özellikle her şey dâhil çalışan, mass turizm ağırlıklı sejour otelleri bu sıkıntıyı daha derinden hissetmektedir. Mesela 100 odalı bir sejour oteli, Yunanistan, İspanya vb. gibi rakibi market tesislerden 100 bin Euro fazla maliyetle sezona başlamaktadır. Bu, oda ve alan artımına paralel olarak yükselmektedir. Bu, IT çalışan şehir otellerinde fazla hissedilmemekle beraber, firma ismini kanıtlamış, şehir sosyal hayatına hitap eden tesisler hariç, salon geliri sıkıntısı yaşamaktadır. Çünkü realite olarak yiyecekte 1’e 3 içecekte ise asgari 1’e 5 -7 arası fiyatlandırma yapması gereken tesisler yüksek maliyet sebebi ile misafire hitap edecek fiyat verme sıkıntısı yaşamakta. Konaklayan misafirler yiyecek ve içecek ihtiyaçlarını tesis dışında karşılamaktadırlar. Şehir otelciliğinde rantable salon gelirinin, oda gelirinin asgari yüzde 50’sine tekabül etmesi gerektiğini düşündüğümüzde, çoğunluk tesisin, bu maliyetler ile tutturulması gereken hedeflere yaklaşması hayal sınırlarına bile uzak.

Otelcilik, çok özel bir sektördür. Misafir memnuniyeti esasından gidersek, onların istek, alışkanlık ve yaşam şeklini anlayabilecek eğitim, bilgi birikimi ve vizyona sahip olmak gerekiyor. Satılan ürün, bir meta değil zamandır. Yani bugün satılmayan oda, yarın için bir ticari değer ifade etmez. Otel yatırımcılarını iyi analiz ettiğimizde yüzde 80 den fazlası, bir şekilde sahip olduğu parayı, gayrimenkul değeri de olduğundan otelciliğe yatırım yapanlar, yani ayrı alanlardan bu sektöre giren insanlar sektör için gerekli olan birikim ve mantaliteye uzaklar. Dolayısı ile iş hayatlarına bakışları, deneyimleri doğrultusunda her şeye karşı bir güvensizlik içinde. Sektörün özelliğinden, eğitimli olsalar bile uzaktan kontrol yönetim şekline uyum sağlayamıyorlar. Getirdiği profesyonel yönetime güvenemiyor, her şeye yetişip anlamaya ve kontrol etmeye çalışıyorlar. Alt düzey personeli bilgi verici kullanmaları, yönetim çatlağına dolayısı ile disiplin zayıflığına yol açıyor. Kendi yaşam şekilleri ve zevklerini servis alanlarında kullanmak istiyorlar. Ağırlık mass turizmi yapılan ve fiyatların belirleyici olduğu sejour bölgelerinde alımlara karışarak, servis ürün kalitesini aşağı çekiyorlar. İşe yabancı olmaları ve insanları kullanma üzerine kurdukları yaşam şekli tencere/kapak misali çoğu zaman yeteneksiz fakat abartılı konuşan yönetici tercihi kullandırarak tesisin marka değeri kazanmasını ve sürekliliğini önlüyor.

Tabi asıl sıkıntıyı, bu düzen içerisinde işlerini yapmaya çalışan Genel Müdürler (Gladyotörler) ve Alt personel (Köleler) çekiyor. Artık iyice globalleşen turizm marketinde sadece dahili rakipleri değil, yurt dışı rakipleri ile de mücadele eder konumdalar. Hedef market ve tur operatörü tercihi artık eskisi gibi fazla değil. Alımlar ve birleşmeler aklı başında 2 elin parmakları kadar firmaya düşürdü. Dizginler tur operatörlerinin elinde. Tesisi dolduracak, iyi bir kadro kuracak, hizmet kalitesini yüksek tutarak tesise marka değeri kazandıracak ve tabiî ki sene sonunda artı değeri iyi bir bilanço oluşturmak… Bunların hepsini, sektörünün üvey evlat muamelesi gördüğü bir devlette ve bu yatırımcı profili ile işi zor. Romalı Gladyotorler bile her arenaya çıkışta “sağ kalabilecek miyim” korkusunun getirdiği stresi, otel genel müdürleri kadar hissetmemişlerdir. Orta boy işletmelerin hemen yarısı, küçük işletmelerin hemen hemen tamamı tam bir yönetim faciasıdır. Otel müdürleri, sadece unvan taşır. Yaptırımları yoktur, çoğu sözleşmesiz çalışır. Bırakın uluslararası tüketici haklarını, çoğu, sorumluluklarının ne olduğu bilincinde bile değildir. Maliyeti düşürmek için her türlü güvenlik ve ürün seçimini asgariye alan işletmeci tesisi probleme açık hale getirir. Allah göstermesin, herhangi bir müşteri mağduriyetinde veya kazasında kanun gözünde sorumlu otel müdürü ve olay yeri sorumlusu ve çalışanıdır. Herhalde en rahat olanları, fazla kazanmasalar da departman sorumlularıdır. Sadece kendi alanlarının stresini duyarlar. Ya  alt personel (kölelere) ne demeli? Büyük tesislerde hadi her neyse, ama belirli bir kapasite altı tesislerde çektikleri çileyi bundan 160 sene önce Kaliforniya portakal bahçelerinde çalışan Negrolar çekmemiştir. Yani, limitsiz çalışma, limitli uyku, lojman problemi, üstüne üstlük bazen, hak edişini de alamama… Devlet Babada unutmuştur onları. Sözde işsizlik sigortası çıkartmış ama limit koymuş. 3 senede 600 gün diye. Sejour çalışanı 6 ay çalışır. Bir türlü işsizlik sigortasından istifade etme şansı yakalayamaz. Üstüne üstlük, sezon kapanışından 3 ay sonra hasta olma hakkı da yoktur. SSK’nın sorumluluğu işi bırakmaya müteakip 3 ay içinde biter. Örgütlenmeleri olmadığından seslerini kimse duymaz. Değerli hükümetimiz onlara asgari ücreti de fazla gördü. Stajyerlikteki yaş sınırını kaldırdı. Asıl üzücü olan geçenlerde bir hükümet yetkilisinin asgari ücretin 1.000 TL’ye çıkartılması talebine, “işletmeler bu ücretlendirme maliyeti ile rekabet şansı bulamaz, batar” demesidir. Maalesef hiç bir mesleki sendika ve örgüt yetkilisi çıkıp da “Sn Bakanım, peki bu dolaylı vergilerin getirdiği yüksek maliyet ile nasıl rekabet edeceğiz” sorusunu sormamalarıdır. Bunlar modern köle olmasında, kim olsun. Aynı sıkıntılar, turizm şirketi personellerinde de geçerlidir.

Bütün bu menfi, oluşumlar sonucu maalesef güzelim tesisler, hak etlikleri marka değere ulaşamamaktadırlar. Tesisler gittikçe kalitelerinden ödün vermeye başlamıştır. Gülünç ücretlendirmeler, okumuş, yetişmiş kalifiye elemanları başka sektörlerde çalışmasına neden olmaktadır. Profesyonel yönetim sistemini oluşturamamış, dolayısı ile belirli hedef market ve standart oluşturamayan tesisler yavaş yavaş büyük tur operatörlerine veya kontrolündeki otelcilik zincirlerine devredilmektedir. Geçenlerde bir tur operatörü temsilcisinin “aile otelleri, profesyonel yönetimdeki otellerden daha iyi yönetilmekte ve müşteri memnuniyeti sağlanmaktadır” beyanını okudum ve gülümsedim. Bunun arkasında yatan sebep, istenilen fiyatın alınması ve her türlü reklamasyonun tahsil edilmesidir.

ÇÖZÜM :

-Devlet bir an önce 2023 turizm planını işler hale getirmeli.
-Turistik yöreler, konumlarına göre marka değere ulaştırılmalı.
-Yurt dışında Türk menşeli tur operatörü yapılanması desteklenmeli
- Market çeşitliliğine gidilmeli, sejourdaki ölü sezonu 55 yaş üstü, Sağlık ve Handikaplı misafirlerde değerlendirecek çözüm üretilmeli.
-Yukarda belirttiğim ana giriş maliyetini  artıran tüketim ürünlerini, nötr hale getirecek devlet düzenlenmesi yapılmalı.
-Her şey dahil sistem ilk oluşum safhasına, yani şehir merkezine15 km mesafeli büyük tatil köyü veya otellerde uygulanmalı. Bu da olmazsa en azından belirli bir standart ve büyüklükteki oteller ile sınırlandırılmalı.
-Turizm Bakanlığı veya Otelciler Derneği vasıtası ile yatırımcılara otel işletimi konusunda eğitim verilmeli.
-Tur operatörlerine yerel hizmet veren acenteler her misafir için 45-50 Euro lok al hizmet payı alma yollarını denemeli.
—Ücretlendirmeler diğer sektörlerin dengine getirilmeli. 2 lisan bilen birisini 700.- - 1.000.- liraya çalıştıramazsınız.
—Devlet sejour otellerinde çalışan personelin mağduriyetini önleyecek çözüm bulmalı.

---

---

---

• Sebastian Ebel: Türkiye, İspanya’dan iki kat daha fazla büyüme gösteriyor
• Mehmet Nuri Ersoy yine Muhittin Böcek'i hedef aldı 
• Kaan Kavaloğlu: Turizmi hep daha ileri taşımayı başardık 

• Mehmet Dahaoğlu: Alanyalı turizmciler 2024'te para kazandı
• Operatörler anlaştı, Rusya pazarında sezon uzuyor 
• Erkan Yıldırım: Bu yıl otellerimizde 50 bin Türk müşteri ağırladık 

Tüm Yazarlar

• Niğde’de kaybolan iki turist bulundu
• İstanbul’da suya zam kararı
• Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan asgari ücret ve emekli maaşları açıklaması
• Yurt dışı üretici enflasyonu ekimde arttı
• MÜSİAD'dan asgari ücret açıklaması
• Antalya’da otele kaçak içki operasyonu
• Rekabet Kurulu, Hepsiburada’nın satışını onayladı
• Afyon’daki 5 yıldızlı termal otelde yangın

• Mehmet Kamçı: Türk turistlerin yeni gözdesi kruvaziyer turları 
• Rixos Sailing Cup 2024 yelken yarışı Göcek’te başladı
• Jolly erken rezervasyon kampanyasını başlattı 
• UCI Nirvana Gran Fondo World Series Antalya hedef büyüttü
• Corendon Airlines’tan Salomon Kapadokya Ultra-Trail katılımcılarına destek
• Acun Ilıcalı’nın takımı Hull City hazırlık kampı için Antalya’ya geliyor
• Anda Barut Collection’dan Cuisine Queens etkinliği
• Coral Travel’dan Kıbrıs rotaları