Geleceği için bir yol sürmek turizm sektörü için oldukça önemli bir konuma yerleşti. Pandemi ile birlikte teknolojinin göz ardı edilemez gücü sanal turizm açılımlarını besledi.
Metaverse, fiziksel dünya tarafından sınırlandırılmış kalıpları ortadan kaldırıp, sanallığın desteği ile bizleri farklı bir boyutsal açılıma sürükleyecek ve her sektör bundan nasibini alacak. Özellikle turizm bu kulvarda başı çekecek. Elbette bu oyunda ilk adımı atanlar yol alacak.
Peki, nedir bu metaverse dedikleri? Metaverse kelimesi, Yunanca bir kelime olan “meta” (öte veya sonra) kelimesinin ön ekini kullanır ve “universe” (evren) kelimesinden son eki ile harmanlanır. Bildiğimiz gerçek sonlu dünyaya dayanan, ancak onu sonsuz olasılıklarla aşan bir alanı ima eder. İnsanların son derece sürükleyici bir sanal ortamı paylaşabilecekleri böylesi bir alan yaratmak için, sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik, videolar, uygulamalar, kripto para birimleri, internet ve çeşitli cihazlar gibi farklı teknolojik unsurları birleştirmeleri gerekir.
İşin heyecan verici tarafı ise metaverse ile ilgili kavramlar çok geniştir. Kullanıcıların çalışabileceği, arkadaşlarıyla buluşabileceği, yatırım yapabileceği, mülk satın alabileceği ve asıl (bizi ilgilendiren konu) dünya çapında sanal geziler yapabileceği gerçek dünyayı taklit edecekleri bir ortam düşünün. İşin nitelikli tarafı ise yalnızca kullanıcının hayal gücü ile sınırlı olan, aynı zaman diliminde başka dünyaların yaratılmasını sağlıyor olması. Teknolojik atılım ilerledikçe, pek çok büyük kurumun meta veriye yatırım yapması, bu çok yönlü teknolojideki büyüme hızlı dizginlenemeyecek bir boyutta devam edecek.
Kitap okumanın bir diğer güzelliği ise bazı hayal gücü tanımlarına erken zamanda şahit olmanız. 1994 yılında Neal Stephenson tarafından yazılan "Snow Crash" adlı romanı okuduğumda ilk defa Metaverse terimi ile karşılaşmıştım. İnsanların hem dijital hem de fiziksel ortamlarda birlikte var olmalarını sağlayan sanal ve artırılmış gerçeklik kullanarak avatarlar oluşturup kontrol edebildiği sanal bir dünya olarak ifade edilmiş idi. Önce 2 boyut kurgusuyla karşımıza internet çıktı ve dünyamızı havalandırdı. Şimdi sırada üç temel unsur mevcudiyet, birlikte çalışabilirlik ve standardizasyon üzerine yerleştirilen Metaverse var. Mevcudiyet siz seyahat acentalarını en çok ilgilendiren unsur zira bu sanal alan içindeki duyular veya hislere odaklanıyor ve bu ancak sanal veya artırılmış gerçeklik ekipmanlar ile sağlanıyor.
Metaverse’in yüreğinde yatan en önemli unsur ise birlikte çalışabilirlik (Interoperability). Bu ise mevcut sistemsel altyapı içerisinde avatarlar ve dijital öğeler veya nesneler gibi sanal varlıkları kullanarak sanal yerler arasında seyahat etme yeteneğidir.
Peki ya seyahat?
Akıllı telefonlarımızda, uydu navigasyonu kullanarak yeni bir güzergâhın sokaklarında nasıl gezindiğimizi veya sosyal medya aracılığıyla başkalarının tatil deneyimlerini vekâleten nasıl yaşadığımızı bir düşünün.
Başka bir deyişle, zaten bir şekilde gelecekte yaşıyoruz. Peki, henüz bilmediğimiz ama seyahat için düşünmemiz gereken şey nedir? İşte asıl konu burada.
Gezginlerin, bir oteli veya güzergâhı, satın almayı düşünürken deneyimlemelerine olanak tanıyan her şeyin şu an ve yakın gelecekte çok büyük bir potansiyeli var. Birinin odayı görmesine, hatta çarşafları önceden test etmesine izin verdiğinizi hayal edin. Veya bir gezginin gitmeyi hayal ettiği bir güzergâh içerisinde oturduğu yerden dolaşmasına imkân sağladığınızı düşünün. Bunlar paha biçilmez nitelikler, en azından şu anki bulunduğumuz turizm sektörü genelinde. Elbette burada bitmiyor, bu deneyimlerin bir de rezervasyon aşaması var, ve burada kripto para ödemelerini gözden kaçırmamalıyız.
Pek çok gezginin sevdiği eski moda cadde üstü seyahat acentelerinin sanal ortamda aynı samimiyeti sunduğunu hayal edin. İnsanlar tanıdık ve güvenli bir ortamda olduklarını hissederek sorular sorabilir, ürünleri birleştirebilir, daha uygun bir şekilde ödeme yapabilir. Bunun bir uzantısı da müşteri hizmetleri ve operasyon tarafı olacaktır. "Gerçek" bir tatilde olan bir gezgin bile, müşteri hizmetleri sorununu çözmek, odalarına yemek sipariş etmek, bazı varış noktalarındaki deneyimlere ek olarak katılmak veya "yöneticiyi görmek" için Metaverse'e dalmak isteyebilir.
Metaverse ile insanlar uçuşları, otel odalarını vb. sanal olarak deneyimleyebilecekler. Örneğin Boeing gibi birkaç havayolu şirketi, havayolu hizmetlerinin üretimini tek bir dijital ekosistem altında oluşturmak için kapsamlı 3 boyutlu mühendislik tasarımları üzerine çalışıyor.
Metaverse sayesinde, insanlar ayrıca bir sonraki seyahatlerinde yararlanacakları odaların, uçuşların ve diğer hizmetlerin sanal-maket deneyimlerini yaşayabilecekleri bir “satın almadan önce dene” özelliğine de sahip olacaklar. Meta veri tabanında seyahat etmek, gereksiz seyahatler için harcadığımız zamanı azaltmamıza yardımcı olacaktır.
Seyahat acentaları için çok önemli bir diğer sonuç ise, Metaverse'in çalışanların deneyimini nasıl değiştirdiği olacaktır. Eğer personel gerçekten, sadece toplantılar için değil, aynı zamanda yemek hazırlamak (bir robot aracılığıyla) veya gezginlere bir müzede rehberlik etmek (hologram olarak) gibi gerçek dünya etkinliklerini yürütmek için Metaverse'de toplanıp kendisini geliştirirse işte o zaman Van’da çalışan bir personel İstanbul’daki bir acentada operasyon sorumlusu olabilir.
Diğer bir deyişle, seyahat işletmelerinin Metaverse dünyasında rakiplerine karşı en azından geçici olarak avantaj kazanması için büyük bir potansiyel var. Eğer bu vizyona sahip olmayıp, pek çok seyahat firmasını ve internet dünyasını kaçırırsanız, büyük bir tehlikedesiniz. Metaverse, teknolojinin hızlı ilerlemesiyle birlikte çok yakınınızda.
Elbette aklımıza şu soru da gelmiyor değil, Metaverse’deki, "bilinmeyen bilinmeyenler" nelerdir? Tüm seyahat tasarımcıların ne kadar konudan uzak olabileceklerini şöyle izah etmeye çalışayım; insanların 1990'ların sonlarında internet hakkında ne idrak edebileceklerine kıyasla internetin neler gerçekleştirdiğini bir kıyaslayın. İnternet hayatımıza girdiğinde, gelecekte nasıl bir şekil alacağını kimse düşün(e)medi ve şimdi kelimenin tam anlamıyla ona bağımlı olduğumuzu görüyoruz: iş, arkadaşlarla konuşmak, yemek teslimatları için her şey bir tık ötede. Aradaki uçurumdan daha derin bir aralık söz konusu Metaverse dünyasında.
Seyahat, turizm ve konaklama endüstrileri Metaverse ile birlikte uyum sağlamaya ve gelişmeye devam etmek zorundadır. Hızlı değişimin tozuyla geride kalmamak için Metaverse ve sanal gerçeklikten yararlanmanın yenilikçi yollarını bulmalıyız.
Herkesin aklına gelen en bariz soru ise, bunun “gerçek” dünyada seyahat etme ihtiyacının veya arzusunun yerini alıp almayacağı. Sadece şunu düşünmenizi öneririm, pandemi öncesi neredeyse hiçbir kurum uzaktan çalışmaya sıcak bakmazken, anlamazken şimdi bu pek çok kurumun fiilen çalışma düzenine bütünleşmiş oldu.
Şimdi “Dijital dünya”nın bir sonraki aşamasına geçiyoruz. Hem de çok kısa bir sürede.
Çevresel bir felaketin seyahat etme yeteneğimizi ve ardından Metaverse deneyimlerine yönelik arzumuzu nasıl etkileyeceğini hayal edebiliyor musunuz? Veya “overtourism” sonucu yıpranan güzergâhların zaman içerisinde yok olması. İşte Metaverse, dijital ve fizikselin yeni işbirliğini hayata geçirecek ve seyahat yüzünden yükselen iklim krizi veya “overtourism” dolayısıyla bu tür senaryolarda Metaverse gibi gelişmeler hayatımıza yeni seyahat yolları getirecek.
Metaverse’in belki de en büyük açmazı, internetin özgürce patlamasının aksine, daha bir kontrol içerisinde ilerliyor olması. Bu kontrolü de şimdilik elinde tutacaklar arasında Google, Facebook ve Apple görünüyor. Bunun da elbette açmazları söz konusu olacaktır.
Gezginler üzerinde daha da fazla etki sahibi olmak sektörümüz için iyi bir şey mi? Bunun cevabının evet olduğunu düşünen herkes, zaten başka bir realitede yaşıyor demektir.
Son olarak Metaverse dünyası içerisinde seyahat acentaları ölmeyecek aksine geleni görenler kazanacak. Seyahat tasarımcılığı dijital-fiziksel ortamlar düzeyinde genişleyecek ve büyük-bilgi (birikim) ile birer seyahat eserine dönüşecek.
Sayın Asil Bey, Uzunca ve belli ki emek vererek bir yazı yazmışsıınız. Ancak bu ve benzeri kişiler bırakın buradaki yazılara cevap vermeyi. Aynı sektörden kendilerine bilgi veren veya bilgi almak için ricada bulunanlara dahi geri dönmezler. Oturmuşlar bir pozisyona ahkam kesiyorlar.
Merhabalar; Yazınızı, hatalı bir yorum yapmamak, görüş belirteceğim hususlarda kırıcı olmamak adına 2 kez okudum. 2002 yılı AOTML eğitimiyle başlayan Üni’de Turist rehberliği bölümünden mezun olup, kariyerimde aktif tur rehberliği, otel rehberliği, tur operatöründe incoming ve outgoing operasyon müdürlüğü, FIT tatil danışmanlığı, şu anda da aktif olarak kurumsal seyahat danışmanlığı görevinde birisi olarak, yani turizmi, saha içi ve ofis operasyonları, rezervasyon süreci (satış) kısaca turizmin rezervasyon sürecinde 20 yıldır aktif görev alan ve hala aktif çalışmaya devam eden birisi olarak paylaşıyorum görüşlerimi. Bir otelin, bir restoranın, bir uçağın, bir transfer aracının, bir hamamın, bir ören yerinin 3 boyutlu ve hatta gerçek zamanlı olarak internet üzerinden izleme, görme ve deneyimleme teknolojisine sahip olabilir ve bunu kullanabiliriz. Hatta sanal gözlük vs. gibi giyilebilir teknoloji ile bu hissiyatı katmerleyedebiliriz. Fakat internete görselini koyduğunuz bir objenin satışını da eklemek gerekir. Turizm için ise sizin tabirinizle ‘satın almadan önce dene’ süreciyle, deneyimleme sürecinden sonra rezervasyon yani satın alma durumuna geçtiğinde işte bana göre burada süreç karmaşık bir duruma eviriliyor. Her iş sektörü ve her iş sektörünün kollarının belli kural ve kaideleri gibi turizm ve seyahat araçlarının da kuralları mevcut. Örneğin otele giriş saatinin giriş günü itibari ile 15:00 olması, çıkışının çıkış günü en geç öğle 12:00 olması, eğer ki seyahatinizi uçakla ve uçuşunuzun da otel otel giriş gününüzün erken saatlerinde varışlı olmasının oteli hiçbir şekilde ilgilendirmediği ve eğer siz alandan direkt otele geçip oda almak isterseniz rezervasyonunuzu 1 gün öncesinde başlatmanız gibi. Ya da bir rezervasyonun iptal, iade kurallarının olduğu ve bu kuralların rezervasyon sürecinden giriş gününe kadar ki zamanda kademeli olması gibi. Veya gerçekleştirdiğiniz bir rezervasyonda özel isteklerinizin olması gibi. Örneğin Mite alerjisi olan bir bireyin otelde halı olmayan bir odada konaklama talebi gibi, uçak bileti rezervasyonunda yanında bir ekipman taşıması talebi, seçtiği transfer aracının sürücü ile yolcu kısmının kapalı olası gibi. İşte sadece turizmdeki deneyimlerimden, tamamen analitik ve çözüm odaklı düşünerek (ve tamamen internet işimi alır kaygısından arınmış bir şekilde) ister bireysel ister kurumsal bir seyahatin bir seyahat danışmanı ile hem yazılı hem de sözlü iletişim araçlarının karma olarak kullanıldığı bir süreçle yürütülmesini düşünmekteyim. Zira 20 yıllık deneyimimde bireylerin beslenmek, dinlenmek temel bir olgusu olan seyahat planlamasında, seyahat araçlarının kural, kaide, normlara sahip olduklarını bilmiyorlar, ya da bilmek istemiyorlar. Belki seyahatin kendilerinde oluşturduğu heyecan, belki tatile çıkmanın oluşturduğu rehavet, belki ücret karşılığı aldığı hizmette, hizmeti satın alanın kurallara uymasından ziyade para karşılığı hizmet veren kurumun satın alanın isteklerine göre esneklik beklemesinden ötürü olsa gerek her 3 misafirimin 2 sinde kuralları yazılı ve sözlü olarak belirtmeme rağmen sorun yaşadığına şahit oldum. Bu misafirim bazen bir şirketin üst düzey yöneticisinin yurt dışı gezisi oldu, bazen orta halli bir ailenin tatil seyahati oldu, bazen ünlü bir sanatçı ve ekibinin konser turnesi seyahati oldu, bazen bir futbol takımı oldu, bazen ünlü bir aktörün balayı tatili oldu, bazen kapalı grubun butik turundaki grup üyeleri oldu. Tabi bir başka durumda erişebilirlik ve mesai saati kavramı konusu. Örneğin yazınızda yöneticiyi görmek için yada hologram olarak müzeye rehberlik etmek veya benim değindiğim rezervasyon süreci hususlarda anlık ve anında canlı hizmet almak isteyen misafirler için 7/24 kavramı ortaya çıktığında turizm sektöründe mesai kavramı tamamen değişmiş olacaktır. Özetlemek gerekirse internet ya da metaverse bir turizm tanıtım aracı olarak kullanıldığı sürece, rezervasyon (yani satın alma) süreci buna eklenmediği takdirde başarılı bir ürün ortaya çıkabilir. Ancak eğer rezervasyon süreci buna eklenmiş olursa yukarıda belirttiğim durumlardan ötürü tatil daha başlamadan kabusa dönüşeceğini tecrübelerime dayanarak belirtebilirim. Zira bunun sağlaması olarak seyahat araçlarının çağrı merkezi yada dilek şikayet mailleri incelendiğinde genel taleplerin, internet üzerinden gerçekleşen seyahat alımlarının fiyat, albeni, kampanya gibi olgulardan bir anlık bir satın alma durumundan sonra rezervasyonda değişiklik yada iptal taleplerinde ya karşılarında muhatap bulamadıkları yada taleplerin belli kurallar çerçevesinde tam iade ile yapılamadığını öğrendiklerinde bunu bilmediklerini belirtmeleri ile olduğunu görüntülemiş olacağız. İşte bu bile tatil & iş seyahati rezervasyon süreçlerinin konuya hakim, uzman bir seyahat yetkilisi ile yazılı, sözlü ve resmi ( web uygulaması, teams yada Skype gibi internet uygılamaları üzerinden yapılan görüşmelerden ziyade Outlook gibi resmi uzantılı mail adresiyle) süreçlerden geçmesi gerektiği kanaatimi sizlerle paylaşmak isterim.
Merhabalar; Yazınızı, hatalı bir yorum yapmamak, görüş belirteceğim hususlarda kırıcı olmamak adına 2 kez okudum. 2002 yılı AOTML eğitimiyle başlayan Üni’de Turist rehberliği bölümünden mezun olup, kariyerimde aktif tur rehberliği, otel rehberliği, tur operatöründe incoming ve outgoing operasyon müdürlüğü, FIT tatil danışmanlığı, şu anda da aktif olarak kurumsal seyahat danışmanlığı görevinde birisi olarak, yani turizmi, saha içi ve ofis operasyonları, rezervasyon süreci (satış) kısaca turizmin rezervasyon sürecinde 20 yıldır aktif görev alan ve hala aktif çalışmaya devam eden birisi olarak paylaşıyorum görüşlerimi. Bir otelin, bir restoranın, bir uçağın, bir transfer aracının, bir hamamın, bir ören yerinin 3 boyutlu ve hatta gerçek zamanlı olarak internet üzerinden izleme, görme ve deneyimleme teknolojisine sahip olabilir ve bunu kullanabiliriz. Hatta sanal gözlük vs. gibi giyilebilir teknoloji ile bu hissiyatı katmerleyedebiliriz. Fakat internete görselini koyduğunuz bir objenin satışını da eklemek gerekir. Turizm için ise sizin tabirinizle ‘satın almadan önce dene’ süreciyle, deneyimleme sürecinden sonra rezervasyon yani satın alma durumuna geçtiğinde işte bana göre burada süreç karmaşık bir duruma eviriliyor. Her iş sektörü ve her iş sektörünün kollarının belli kural ve kaideleri gibi turizm ve seyahat araçlarının da kuralları mevcut. Örneğin otele giriş saatinin giriş günü itibari ile 15:00 olması, çıkışının çıkış günü en geç öğle 12:00 olması, eğer ki seyahatinizi uçakla ve uçuşunuzun da otel otel giriş gününüzün erken saatlerinde varışlı olmasının oteli hiçbir şekilde ilgilendirmediği ve eğer siz alandan direkt otele geçip oda almak isterseniz rezervasyonunuzu 1 gün öncesinde başlatmanız gibi. Ya da bir rezervasyonun iptal, iade kurallarının olduğu ve bu kuralların rezervasyon sürecinden giriş gününe kadar ki zamanda kademeli olması gibi. Veya gerçekleştirdiğiniz bir rezervasyonda özel isteklerinizin olması gibi. Örneğin Mite alerjisi olan bir bireyin otelde halı olmayan bir odada konaklama talebi gibi, uçak bileti rezervasyonunda yanında bir ekipman taşıması talebi, seçtiği transfer aracının sürücü ile yolcu kısmının kapalı olası gibi. İşte sadece turizmdeki deneyimlerimden, tamamen analitik ve çözüm odaklı düşünerek (ve tamamen internet işimi alır kaygısından arınmış bir şekilde) ister bireysel ister kurumsal bir seyahatin bir seyahat danışmanı ile hem yazılı hem de sözlü iletişim araçlarının karma olarak kullanıldığı bir süreçle yürütülmesini düşünmekteyim. Zira 20 yıllık deneyimimde bireylerin beslenmek, dinlenmek temel bir olgusu olan seyahat planlamasında, seyahat araçlarının kural, kaide, normlara sahip olduklarını bilmiyorlar, ya da bilmek istemiyorlar. Belki seyahatin kendilerinde oluşturduğu heyecan, belki tatile çıkmanın oluşturduğu rehavet, belki ücret karşılığı aldığı hizmette, hizmeti satın alanın kurallara uymasından ziyade para karşılığı hizmet veren kurumun satın alanın isteklerine göre esneklik beklemesinden ötürü olsa gerek her 3 misafirimin 2 sinde kuralları yazılı ve sözlü olarak belirtmeme rağmen sorun yaşadığına şahit oldum. Bu misafirim bazen bir şirketin üst düzey yöneticisinin yurt dışı gezisi oldu, bazen orta halli bir ailenin tatil seyahati oldu, bazen ünlü bir sanatçı ve ekibinin konser turnesi seyahati oldu, bazen bir futbol takımı oldu, bazen ünlü bir aktörün balayı tatili oldu, bazen kapalı grubun butik turundaki grup üyeleri oldu. Tabi bir başka durumda erişebilirlik ve mesai saati kavramı konusu. Örneğin yazınızda yöneticiyi görmek için yada hologram olarak müzeye rehberlik etmek veya benim değindiğim rezervasyon süreci hususlarda anlık ve anında canlı hizmet almak isteyen misafirler için 7/24 kavramı ortaya çıktığında turizm sektöründe mesai kavramı tamamen değişmiş olacaktır. Özetlemek gerekirse internet ya da metaverse bir turizm tanıtım aracı olarak kullanıldığı sürece, rezervasyon (yani satın alma) süreci buna eklenmediği takdirde başarılı bir ürün ortaya çıkabilir. Ancak eğer rezervasyon süreci buna eklenmiş olursa yukarıda belirttiğim durumlardan ötürü tatil daha başlamadan kabusa dönüşeceğini tecrübelerime dayanarak belirtebilirim. Zira bunun sağlaması olarak seyahat araçlarının çağrı merkezi yada dilek şikayet mailleri incelendiğinde genel taleplerin, internet üzerinden gerçekleşen seyahat alımlarının fiyat, albeni, kampanya gibi olgulardan bir anlık bir satın alma durumundan sonra rezervasyonda değişiklik yada iptal taleplerinde ya karşılarında muhatap bulamadıkları yada taleplerin belli kurallar çerçevesinde tam iade ile yapılamadığını öğrendiklerinde bunu bilmediklerini belirtmeleri ile olduğunu görüntülemiş olacağız. İşte bu bile tatil & iş seyahati rezervasyon süreçlerinin konuya hakim, uzman bir seyahat yetkilisi ile yazılı, sözlü ve resmi ( web uygulaması, teams yada Skype gibi internet uygılamaları üzerinden yapılan görüşmelerden ziyade Outlook gibi resmi uzantılı mail adresiyle) süreçlerden geçmesi gerektiği kanaatimi sizlerle paylaşmak isterim.
Turizm gündemine ilişkin haberlerin her gün mail adresinize gelmesi için abone olun.
www.turizmguncel.com internet sitesinde yayınlanan yazı, haber, video ve fotoğrafların her türlü hakkı Turizm Güncel A.Ş.’ye aittir. İzin alınmadan, kaynak gösterilerek dahi iktibas edilemez.
Copyright © 2018 - Tüm hakları saklıdır. Turizm Güncel
Tasarım & Yazılım Altyapısı DataNet Bilgi Teknolojileri
