Dokunan yanar!
Yetmişli yılların başına doğru gittiğinizde Türkiye'de bir elin parmaklarını dahi geçmeyecek turizm acentelerini görürsünüz. Cosmovel, Kontuar, Setur, Duru Turizm. Bir adım sonra Kültur, Evren Seyahat ve birkaçı daha.
Ağırlıklı olarak ve de hakkını vererek incoming yapan acentelerdi bunlar...
Kış aylarında "TEKSİR" makinalarında çoğalttıkları "Confidential Tariff"lerini hazırlarlar, çeşitli yöntemlerle yurt dışındaki yabancı tur operatörlerine gönderirlerdi.
Kalanlarını da bavullarına doldurup Fransa, İngiltere, İsviçre, İtalya’da ve o zamanlar ülkemize kısıtlı sayıda ilgi gösteren diğer Avrupa ülkelerinde kapı kapı dolaşıp kontratlarını yaparlardı. O zamanların çok kısıtlı imkanları ile getirdikleri turistleri müthiş bir operasyon ile ağırlayıp geri gönderilerdi.
O zamanlar Avrupa'da şimdiki boyutta kurumsallaşmış ve tekelleşmiş dev tur operatörleri yerine irili ufaklı arkadaşlık, dostluk ilişkilerini ön planda tutan tur operatörleri ile hep bu şekilde çalışılırdı.
Bu yıllarda, özellikle TMTF (Türkiye Milli Talebe Federasyonu) ve devamında 1950'li yıllarda kurulan Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı (TMGT) seyahat acenteliği alanında yaşanan en ciddi deneyimlerden ve belki de bir anlamda, Türkiye’nin seyahat acentelerinin kaynaklığını yapan bir okul niteliğini taşırdı.
Aynı gün içerisinde Anadolu yollarında 66 otobüs, iki binin üzerinde turist ile o yılların rekorunu kıran bir gençlik örgütü idi.
Zaten o yıllarda ağırlıklı olarak kültür turları yapılırdı “sejour” henüz keşfedilmemiş idi.
Anadolu'nun stabilize karayollarında zaman zaman yaşanan kaza ve / veya aksilikler İstanbul’daki acente merkezi tarafından şehirlerarası “YILDIRIM” arama iki gün sonra amacına ulaştığından gecikmeli öğrenilirdi.
Enteresandır gelen turistlerin yaş ortalamaları genellikle genç ve bayan ağırlıklı idi.
O zamanın turist rehberleri hepsi birer "Supermen"diler... Her konuda..!!!!!!!
70’li yıllardan 90’lı yıllara doğru gelindiğinde bu düzen hiç değişmedi..
Bu güne göre sıfır teknoloji ile yapılan turizm operasyonları,rehberini, acentecisini ve otelcisini son derece mutlu ediyordu…
Yıl1987 idi, Anadolu yakasının ilk ve tek IATA ve incoming acentesi olan Odesa Turizm Türkiye'de ilk kez otellerin resim ve logoları ile renkli, kuşe kağıda basılmış “Confidential Tariff” hazırlayınca bizi batırmak mı istiyorsun diyen acentelerin hışmına uğramıştı…
O zamanlar “batan acente” hiç yoktu…
Çünkü sektör turizmi iyi bilen, insan odaklı ve kişisel ilişkilerde son derece başarılı acenteciler, otelciler ve rehberleri ile var gücü ile çalışıyordu ama herkes de kendi işini yapıyordu.…
Yardımlaşma çok güçlü idi…Ama sınır ihlali yoktu…
Bu gün Türk turizminin geldiği noktaya çok büyük katkıları olan bu acentelerimiz doksanlı yılların başlarına gelindiğinde, "Durun!!! Ne oluyor!!!" diyemeyen devlet yetkililerimizce yalnız bırakıldılar.
Pazarı yabancı tur operatörlerinin inisiyatifine terk etmek zorunda kaldılar.
Direnen direndi. Sonra,
Türk Turizminin bu çınarları birer birer ya tabela acentesine dönüştüler ya da yok olup tarihin derinliklerine itildiler.
Unutulup gittiler...
Turgut Özal dönemi turizm atağı sonucu “sejour” la tanışan ülkemiz insanı da bu modaya ayak uydurunca pazara bu kez yerli tur operatörleri çıkmaya başladılar.
İremturlar, Duru Turizmler, Anı Turlar, Asya Turlar ve birkaçı daha bunların öncüleri idiler.
Sonra onlarcası kuruldu. Zaten kısıtlı sayıda olan Türk müşterisine acımasız bir rekabet ortamında hizmet vermeye başladılar.
Öyle ki gazetelere verdikleri tam sayfa ilan maliyetlerini irdelediğinizde, astronomik miktardaki bu ilan kalemini kurtarabilmek için her hafta bilmem kaç bin kişiye tatil satabildiklerini kestirmek imkansızdı.
Bir gerçek vardı; "KÂR" eden sayfalarına koca koca ilan alan gazetelerden başkası değildi...
Ali'nin külahı Veli'ye, Veli'ninki Ali'ye devran döne döne götüren götürdü. Bir bayram tatili kısa gelse bu kez Ali’nin külahını Veli’ye veremeyen acente krize girerdi…..
Ama yine de “batan acente”ye hiç rastlamazdık….
2000'li yıllar belki de, Türk ve dünya turizminde tüm zamanların en önemli sorunu olacak bilişim devrimini beraberinde getirmişti….
Tüm dünya ve tabii ki Türk halkı “www.” İle başlayan “.com” ile biten binlerce internet acentesi ile tanışmışlardı. Bunlar kısa sürede yüksek volümde müşteri portföyüne ulaştılar….
Durum böyle olunca, zaten maddi yapıları zayıf olan isimleri “.com” ile bitmeyen yerli yabancı acenteler farklılık yaratmak adına “otelciliğe” soyunmaya kalkışınca sonun başlangıcı görülmedi. Görülemedi, farkedilemedi.
Otel işletmeciliğinde kafa hesabı yapıp, oda doldurmayı “operasyonel gelir” gibi gören, bütçe bilmeyen isimlerinin sonu “.com” ile biten, bir çoğu korsan acente de bu modaya ayak uydurup otelciliğe soyunsalar da olan bunca yıl turizmcilik adına sürekli üreten dev çınarlara olmuştu..
Bunun sonucu olarak, Türk turizminin ve yerli tur operatörlüğünün gelişimine büyük katkıları olmuş acentelerimizden bir bölümü maalesef bu otelcilik modasının etkileri ile “sarsılmış, ingoing’ciler” olarak tarihe geçtiler…
Kervana bazı Türk menşeili Avrupalı tur operatörleri’ de katılınca onlarının da sonları yukarıdakilerden farklı olmadı.
İnsanın dudağını uçuklatacak astronomik rakamlarla kiralanan bir çoğu yaşlı ve yorgun paraya doymayan oteller bu acenteleri karanlık ve dipsiz kuyuya doğru çekmekte hiç tereddüt etmemişlerdi….
En son olarak aynı virüs, patronları Türk İngiltere’den Türkiye spesiyalisti Gold Trail, aile şirketi “Litera Hotels”e bulaşmış, kısa bir sürede işletmeye aldıkları yirmi üç otele şuursuzca milyonlarca dolar kira ve tadilat paralarını aktarınca, üzerlerine gelen büyük tsunami’nin altında kalmaktan kurtulamamışlardı.
Yazık oldu, bünyelerinde uçak şirketi de olan bu tur operatörünün batışının ne şartlarda kurulup yakaladıkları ivmeyi iyi gören biz turizmcileri ne derece etkilediğini, üzdüğünü nasıl anlatırız bilemiyorum….
İyi bir futbolcunun, başarılı bir teknik direktör olması, başarılı bir anestezi doktorunun, girdiği ameliyatta cerrahlığa soyunmasının, aynı anda iyi bir cerrah olabileceğini düşünmesi ne kadar saflık ile özdeş ise, iyi bir acentecinin, otelciliği de yüzde yüz başarabileceğini düşünmek aynı saflıkla eş değer olmaz mı..?
Yoksa batışların hemen hepsinde “otel işletmeciliği” virüsünün tespit edilmesi acı bir tesadüf ‘müydü...?
Paşa paşa işin operasyonel tarafını yapmak varken şuursuzca otelciliğe dokunan acenteci yanıyor mu dersiniz ?
Bu Makale 02.12.2011 - 12:13:02 tarihinde eklendi.
Kullanıcı Yorumları
-
BODRUM kLASİĞİ OTEL ve acenta arasındaki sorunlar ... serdar bey neler battı neler , yazık oldu ..şimdi
tam benim 6,7 yıl çnce söylediğim ama kimsenin insan yerine koymadığı konular cuk diye oturdu hatta tüm türkiyeye ..
eee hasan getirmsesse hans getirir ve yanındada götürür malı ,parayı ,zaten öylede şu an ..
-
Sevgili Karcılıoğlu, çok güzel bir yazı olmuş. Sektörün büyük bir kesimini ele alan ve doğru yorum son yıllarda o kadar az ki. Aslında gerçek hesaplaşma budur. Olaylar sıcak ve deneyimler canlı. Her paragraf bir tez konusu olabilir. Bunlardan çıkartımlar yapılmalı ama nasıl? Turizme kös bakan gözler neyi görebilir? Yine de aksaklıkları bıkmadan dile getirmekte fayda var. Belki de 100 maymun etkisini bekliyoruz kim bilir?
Yüreğinize ve elinize sağlık.
-
Sevgili Karcılıoğlu, eline kalemine sağlık,güzel olmuş.
sevgiler
