Serdar Sağlamtunç / FCSI

Koronavirüs turizmde nasıl bir yol haritası ortaya çıkardı?

Koronavirüs turizmde nasıl bir yol haritası ortaya çıkardı?

Henüz necip insanlarımız tarafından anlaşılamayan ve algıda zorluk çekilen küresel bir sorun ile karşı karşıya kaldık. Kapsam olarak gözle görülemeyecek kadar küçük ama devasa bir yapıdan bahsetmek olasıdır. Öyle büyük ki, yüzyıllardır arada tekrarlanan ama son 1980 ve 2008 ekonomik krizlerinde bile alınmayan dersler sonucu tüm dünyayı etkisi altına alan kaotik bir durum söz konusu. Bunun mealen açıklaması ise bugüne kadar yapılan tüm sakat yapıların yıkılıp yeniden doğru olarak yapılmasıdır. Belki kapsam olarak kavraması sıkıntılı olabilir ama kabaca bir öngörü yapmak gerekir ise, enkazın ortadan kaldırılması için bile birkaç on yıla gereksinim var.

Sondan başa doğru gidersek, yoğunlaşmanın getirdiği basınç farkına varılmadığı için büyük patlama oldu. Acaba big bang bunun türevi miydi diye düşünmeden edemiyor insan. Kim bilir? Yapılan en ölümcül hata ise tüm yumurtaları aynı sepete koymak olarak gelişti. Bunun yanlış olduğunu önceki deneyimlerden bilmiyor muyduk? Aslında biliyorduk ne ki bireysel anlama becerisi toplumsal körlüğün önüne geçemiyor ve toplum azgın bir sel gibi önüne çıkanı içine alıp başka mecralara ulaşabiliyor. Bu kadar gelişmiş teknolojik aletlere ve hızlı bilgi akışına sahipken bu basit hatanın yapılması anlaşılır gibi değil. Tabi henüz darbenin sendelemesini geçirememiş durumda olmamıza rağmen bazı uyanık iş bilir şahıslar turizmi şıpın kurtardılar bile. Sanki yıllardır süren krizlere çözümler getirmişler gibi.

Aslında yıllar boyu devam eden turizmdeki krizlerin kronolojik bir raporunu çıkartmak faydalı olabilir. Böylece saçma nurlu ufuklar, milyar turist konaklamak iddiaları gerçekçi bir zemine oturabilir. Turizm çarpık olarak, alt yapı ve kültürel zemin hazırlanmadan sadece tesislerin inşası ile 1980 yılında patladı. Dünyada ekonomik kriz olmasına rağmen uyanık politikacı dışarıdan akıtılan para hortumu ile dağı taşı betona dönüştürme işlemini hızla başlattı. O dönemlerde yeni tesisler peş peşe açılmakta bir tesisin yeni elemanı 6 ay sonra yeni otelde bölüm yöneticisi, 2 yıl sonra diğer otelde müdür pozisyonuna getiriliyordu. Ancak Körfez Savaşı 1990 Ağustos ayı başında çıkınca o yıl derin bir kriz yaşanmıştı. Yepyeni otellerde enerji parasını kısmak için müşteri asansörlerinin kısmen devre dışı bırakıldığına bizzat şahit olmuştum. Sonrasında Çöl Harekâtı Ocak 1991 de o seneyi götürmüştü. Daha sonra Irak işgali Mart 2003 yani sezonun başlamadan bitmesine işaret ediyordu. Küresel 2008 mali krizinde yine hazırlıksız yakalanıp eldeki pazarın rakip ülkelere kaptırılması da işin cabası oldu. Libya’ya askeri müdahale Mart 2011 ve eş zamanlı Suriye ile çıkan kanlı çatışmalar krizleri derinleştirdi. Öyle ki normal hayat yerine şüphelerle turizm çekingen ve kırılgan bir yapıya ulaştı.


Tüm kriz dönemlerinde çok yüksek maliyetler ile yapılan lüks oteller ederinin yarı fiyatına el değiştirdi. Birçok turizm yatırımcısı ve işletme derinden etkilendi ve durumu kurtarmak için farklı çözüm yolları arayışına başladı. Orta ve uzun erimde bu hamle daha büyük zararlara neden oldu. Burada vurgulamak istediğim, bir türlü turizmin olması gerektiği tabana ve gövdeye ulaşmadığı bu nedenle her türlü fırtınaya açık kaldığıdır. Bugün ise nCov19 veya Covid 19 virüsü ile tepetaklak yerde kalmış durumdayız. Ne gelecek için bir öngörü
ve plan, ne de düşünce birliği söz konusudur. Daha da tehlikeli olan, fazla iyimserlik ile bugünün hatalarının Covid 19 sonrası düzeleceğine inanılmasının istenmesidir. Yani problemi yaratan kafalar ve düşünceler ile problemi çözmek fikri acemiliğinin devam etmesi söz konusudur. Normal hayata bile nasıl ve hangi tarihte dönüleceğinin bile belirsiz olduğu günlerde ne büyük iddia değil mi?

Covid 19 sonrasına ait detaylı bir öngörü yapılabilir mi? Deneyelim. Yaklaşık iki on yıldır dünyada problemlerin küresel ama çözümlerin yerel olduğu iddiası her yerde dile getirildi. Bu önerme büyük sorun yaratan ülkelerin işine geldi. Örneğin dünyanın en güçlüsü olduğunu iddia den ülke istediği her yerde haydutluğa soyundu, trilyon dolar zarar yazdı ama sorumluluğun kendi payına düşenini de almadı. Kendi halkına şirin gözükse de küresel ölçekte yaptırdığı tahribat sonunda kendini de vurdu. Sadece askeri harcamalar ve silah satışı, insan yaşamı için en önemli olan sağlık hizmetlerini geriletti ve çarpık olan yapı işlemez duruma geldi. Halkın sağlığa ulaşımı zahmetli daha pahalı oldu. Bu model bazı ülkeler tarafından kopyalandı ama Covid 19 mücadelesinde görüldüğü gibi hepsi iflas etti.

Covid 19 sonrası turizm için SWOT/GZFT analizi

Türkiye’nin bu kaotik durumda ilginç bir şansı var. O da kuralların olmaması. Yani bu durumdan ders alınarak kurallar doğru şekilde yazılabilir. Bana göre turizmin önündeki en büyük fırsat bu noktadır ve değerlendirilmesi gereklidir. Ana hatları ile bir SWOT/GZFT analizi yapılmak istenirse;

S/G – Yeni kurgu, alınan dersler, küresel ölçüler, doğal kaynaklar

W/Z – Kuralsızlık, yapısal bozukluk, temsil yetersizliği, çevre bilinci yoksunluğu

O/F – Atılım, özgün projeler, yeni kavramlar, farklı çözümler

T/T – Uygulama, kötü alışkanlıklar, süreç yönetimi, bürokrasi karmaşası

Sonrası için öngörüler yapmak ve bunlar üzerinde tartışmak, uygulamaya konacak kolay çözümleri keşfetmek gerekli. Yoksa sesleri çıkmaya başlayan ulemanın eski yemeği ısıtarak tekrar sunma zevksizliği ön alma yolunda. Nurlu ufuklar, bize bir şey olmaz, kolayca başarırız, hissetmeyiz benzeri anlaşılmaz söylemler duyulmaya başlandı. Ama herhangi bir çözüm önerisi veya proje fikri var mı? Yok!

Peki, sonrası için turizmin yol haritası nasıl olmalı? Gelin tartışalım ve uygulanacak bir model ortaya çıkartalım.

1. Temiz Girişim – Kirlilik virüs oluşumu için uygun bir ortam yaratmıştır. Ama kirliliği biraz daha kapsamlı irdelemek ve çözüm önerilerini uygulamak gereklidir. Temiz hava-su-gıda-enerji dörtlüsüne gürültü ve radyasyon azaltma tekniklerini eklemek önemlidir. Bu alt yapı oluştuğu zaman bunun yurt içi ve dışı pazarlama etkisi yüksek olacaktır.

2. Yeni Teknoloji – Yeni nesil çiftlikler kurgulamak, güvenli gıda yetiştirmek ve üretmek için birçok seçenek vardır. Çevre dostu tarım ile daha yerel ve besleyici ürünleri sofralara koymak ve pazarlamak büyük bir itici güç olacaktır. Burada Anadolu/Mezopotamya kadim gücünü ortaya koyacak çalışmalar başlı başına büyük değerler ortaya çıkartacaktır.

3. Mühendislik Bilgisi - Su, HVAC, soğutma, pişirme ve üretim alanlarında yenilikçi adımlar ile tasarım ve uygulamada tamamen farklı doğa dostu çözümler mümkündür. En üst derecede tasarruf ve yeniden kullanım teknolojileri geliştirilerek hem işletme maliyetlerinin düşürülmesi hem de karbon ayak izi sıfırlanması çalışmalarına destek vermek olasıdır.

4. Minimalist Mimari - Daha fazla çevre dostu tasarımlar ve doğal dokunuş mevcut abartılı stillerin yerini alacak. Mevcut bitişik nizam tesisler yerine daha mesafeli ancak kullanımı ve bakımı kolay yapıların planlanması ve inşası öne çıkacaktır. Dünya bu tarza döndü ama bizde halen anlamsız büyüklükler ve dolayısıyla kullanılmayan boş mahaller mevcut. Bunlar ise işletmede maliyet fazlalığı anlamındadır.

5. Yeni MICE - İşletmeler için 3B toplantılar ve 7D sergileri olacak ve çözümler boş zamanlara yönelik olacak, ancak bugünün zihniyetinden farklı olacak. Toplantı sektörünün yavaşlaması sürpriz olmayacağına göre bu alanda yaratıcı fikirlerin hayata geçirilmesine uygun düzenleme projeleri geliştirilmelidir.

6. Sıfır Atık - Konsept, günümüzün kâğıt, cam ve türev ürünlerinin yerini alan pazarlama davranışları ve daha fazla geri dönüştürülebilir ve yenilebilir çözümler sunar. Bu alan sınırsız olanaklar ile uygulama alanları açacaktır. Mutlaka bir yerinden yakalanması gereklidir.

7. Parasal Sistem - Nakitsiz sistem en iyi çözüm olabilir, çünkü kâğıt ve kâğıt para türleri tarihli olacaktır. Bu talep durumuna göre gelişecektir ancak stok yapmak ve obeziteyi artıracak ürünlerin para etmeyeceği bir döneme gireceğiz.

8. Hastane Yemekleri - Daha güvenli gıda, hazırlık ve yemek pişirmek için daha iyi tedavi, dağıtım ve atık yönetimi için ek özellikler uygulanacaktır. Yıllardır projelerde önerdiğimiz yatağa özel servis sistemi gıda güvenliği ve virüs önlemi olarak uygulamaya konacaktır.

9. Alışveriş Merkezleri - Çok büyük ve yan yana yapılmış tesisler şekil değiştirecek ve okullara, toplantı salonlarına, sergi merkezlerine dönüştürülecek. Basit ve yerel yemek menüsüyle yemek sahaları kapalı mekânlardan sokaklara taşınacaktır.

10. Hastane Binaları - PPP ile yapılan devasa tesisler pahalı işletme baskısına dayanamayıp isteğe bağlı sağlık turizmi özelliklerine uygun özel tedavi dallarına dönüştürülecektir. Geleneksel iyileşme uygulaması değil, daha çok homeopati ile tat, ses ve su sağaltımını öne çıkartacak kadim yöntemler öne çıkacaktır. Belki bu sayede sağlık turizmi adı altında tesisin içine sağlık sistemi kurmak fikri yerine sağlık kazandıran yapıların düşünceleri proje şekline dönüşecektir.

11. Gurme Turizmi - Yerel, yöresel her türlü yemek yerine belli bölgelere özel menüler ve sunumlar, içecekler önem kazanacaktır. Her şeyden ortaya karışık devri son bulmak zorundadır. Çünkü sonuna turizm koymak ile herhangi bir etkinlik para kazandırmaz.

12. Malzeme Devrimi - Tesislerde kullanılan tüm malzemeler virüs etkisine karşı yenileri ile değiştirilmek zorunda kalınacaktır. Bu bağlamda mutfak ve çamaşırhanelerde kullanılan paslanmaz malzemeler için virüs tutmayan yüzey özellikleri geliştirilecektir. Benzer önlemler her türlü dekorasyon ile cam, kâğıt, karton gibi geri dönüşüm malzemelerinde de geçerli olacaktır.

nCov 2019 bize çevrenin önemli olduğu gerçeğini rahatsızlık verecek şekilde göstermiştir. Böylece tüm sistemi yeniden gözden geçirmeyi ve zararlı şeylerden kaynağında kurtulma fikrini ve bilgisini yayarak elimizdeki enerji, para ve bilgeliğimizi insanlarla birlikte tüm yaşam formları için kullanıp virüsleri sistem dışına atacak bir aydınlanma sürecini işaret etmektedir.


Bu Makale 17.04.2020 - 17:26:03 tarihinde eklendi.


Kullanıcı Yorumları
  • faysal altun 23.04.2020 - 12:50

    merhabalar serdar bey covit 19 kurallari tamami ile dogru bir tespit sektor kurumlar temsilciler ve calisanlara kadar herkes sektorun hassas bir sektor bilinci icinde hareket etmesi lazim cok turist getirmek demek cok kazanmak olmadiginin idraki icerisinde hareket etmeliyiz

  • Mehmet Güneli 19.04.2020 - 10:17

    Serdar Bey her turizmcinin mutlaka okuması gereken bir yazı yazmış. Teşekkürler

En Çok Okunanlar
Bunları Okudunuz Mu?
Yazarlar
Tüm Yazarlar
GÜNCEL HABERLER
SEKTÖREL HABERLER

Turizm gündemine ilişkin haberlerin her gün mail adresinize gelmesi için abone olun.