Ayağına kurşun sıkanlar
“İnsanlar iyi şeylere layıktır” sözünü ilk kez kim , nerede ve ne zaman söylemiş bilmiyorum.
George Bush’un veya George
Bosch’un söylemediği kesin.. Ama, ben bu sözü ilk kez yıllar
önce yabancı bir meyve suyu reklamında duymuştum. Evet, bana göre
de insanlar iyi şeylere layıktır. Bir başka benzetmeyle, sosyalizm
varlıkta eşitliği öngörür gibi. Onun niye var yerine, herkesin
olsun mantığı ile yola çıkarak insanların hepsinin güzel, iyi
ve konforlu şeylere sahip olmasını istiyoruz. Örneğin, herkes
uçağa binsin gibi. O, bu , şu neden uçağa biniyor yerine, artık
herkes uçağa binsin kavramının geçerli olduğu bir çağdayız. Bu
konuya neden mi girdim, bakın anlatayım.
Cumhuriyetimizin 88’inci yılını bütün yurtta, dış
temsilciliklerimizde ve yavru vatan Kıbrıs’ta törenlerle
kutlayamamanın verdiği bir hüzünle, bir buruklukla günü, evden
dışarı adım atmadan internet başında haberlere bakarak geçirdim.
Bu sırada bir gazete haberi dikkatimi çekti.
Haberin başlığı “Uçak, kurban bayramı öncesi otobüsü beşe katladı”
şeklindeydi. Bu nasıl olmuştu diye bakmadan edemedim. Çünkü biz
bu güne kadar hep bunun tersini okumuştuk. Uçak bilet fiyatları
otobüs fiyatlarıyla aynı seviyeye geldi veya hatta zaman zaman
yapılan promosyon kampanyaları ile altına bile düştü diye yazan
çok haber okuduk. Haberin ayrıntılarına girdiğimizde şunları
görebiliyoruz. Tatilini Antalya'da geçirmek isteyen İstanbullu 4
kişilik bir ailenin uçakla yapacağı yolculukta gidiş masrafı bin
300 TL'yi bulurken, otobüsle gidilmesi halinde bu yolculuk 240 TL'ye
geliyor. Diğer noktalarda da aradaki fiyat farkı korunuyor.
Şimdi durum bana göre normale döndü diyebiliriz. Doğru olan da
budur. Elbette uçakla otobüs arasında çok fark olmalı. Hatta
uçak bilet fiyatları otobüs fiyatlarıyla
karşılaştırıldığında uçuk)) bile olmalı. Elbette uçak bilet
fiyatları otobüs fiyatlarını beşe katlamalı. Bunun tersini
düşünmek bence yanlış. Bunun tersinin tezahür etmesi bence
ekonominin kurallarına aykırı. Böyle olduğu sürece bilin ki bir
yerde bir arıza var demektir. Uçak, pahalı bir ulaşım aracı.
Satın alayım derseniz, fiyatları 5 milyon dolardan başlayıp 300
milyon dolara kadar çıkabiliyor. Herkes elbette A380 alacak diye bir
kural yok ama yine de bir 737-800’ün fabrika çıkış fiyatı 50
milyon dolar civarında. Bu satın almada böyle de kiralamada sanki
çok mu farklı. Yine aynı şekilde dünya üzerinde bir çok havayolu
şirketinin uçakları satın alma yerine kiraladığını biliyoruz.
Ortalama bir uçak kirasının ayda 200 bin dolardan başlayıp 350-400
bin hatta uçağına göre 600 bin dolara kadar çıktığını
biliyoruz.
Uçağı almak veya kiralamak yetmiyor. Bu uçakları işletmek için
operasyonel giderlere de bakmak lazım. Bir kaptan pilotun maaşı 7500
Euro. Yardımcı pilotun, teknisyenin, kabin memurunun, dispecin ve
diğer çalışanların maaşları diğer sektördekilerin hep
üstünde. Bir de yakıt gideri var ki evlere şenlik. Siz bakmayın bu
otobüs işletmecisi arkadaşlara. Onlar ikide bir beyanat verip, bizim
de yakıtımızdan ÖTV alınmasın deyip duruyorlar. Meselenin aslı
hiç de öyle söyledikleri gibi değil. Havacılık sektörü dünya
ile yarışıyor ve rekabet ediyor, otobüsçü arkadaşlar ise sadece
kendileriyle. Havacılık sektörü ülkeye gelen turistin tamamına
yakınını taşıyor, otobüsçüler ise bu konudan çok uzaklar.
Şimdi bu kadar bariz farkların yaşandığı iki sektörü aynı ortak
payda altında toplayamayız. Yani elbette uçak pahalı olacaktır.
Mümkün müdür başka türlü olması. Kars’a uçakla 2 saatte
gidebilirsiniz, ama otobüsle 20 saatte gidemezsiniz. Yani en değerli
şey olan zamanı ucuza satın almanın tek yolu uçağı tercih
etmektir. Bana göre otobüsçülerin uçakçılarla bir rekabete
girmesi yanlış oğlu yanlıştır. Herkes kendi işini iyi, dikkatli
ve akılcı yaparsa ortada bir sorun olmaz. Otobüsçülerin
uçakçılarla yarışmaya kalmasını ben saçma ve anlamsız
buluyorum. Dedim ya ikisi ayrı ayrı şeyler ve ayrı kulvarların
koşucuları.
Uçakçılar da gerçekçi olup, fiyatlarını komik rakamlara
indirmemeli. Uçakçılarla rekabet edeceğim diye otobüsçülerin
bedavaya adam taşıması ne kadar yanlışsa, uçakçıların boş
giden koltukları doldurmak için yaptıkları promosyonlar da o kadar
yanlıştır. Uçağı çok ucuz gösterme gayreti anlamsızdır.
Çünkü , öyle deniliyor ama gerçek daha sonra ortaya çıkıyor.
Bayramlarda , yılbaşında yaz sezonunda fiyatlar gerçek değerine
ulaştığını zaman vatandaş feveran ediyor. “Vay bu ne fiyat
böyle.” Aslında fiyat hep böyledir de halkımız bunu kabullenmek
istemiyor. Havacılık sektörünün “ XX ‘den başlayan
fiyatlarla” sözleri halkı yanıltıyor. Dikkatli okunmayan duyurular
bilet satıcıyla, havayoluyla vatandaşı karşı karşıya getiriyor.
Olmasın böyle tatsızlıklar. Halkımız uçağın uçak olduğunu,
fiyatının da otobüsle aynı olamayacağı gerçeğini kabul etmeli.
İki sektör de birbirini hedef alan tavır ve davranışlardan
kaçınmalı ve kendi ayağına kurşun sıkmamalıdır. İyi uçuşlar
Türkiye’m. malioglu@sagaairlines.com
Bu Makale 17.11.2011 - 10:30:01 tarihinde eklendi.
