Kadın ve Liderlik

Turizm sektörü özelinde yaklaşık  %10 oranında temsil edilen üst düzey kadın yönetici oranı, alt düzey yöneticiliklerde  %23 gibi daha yüksek oranlarla temsil edilmektedir. Yani bu sektör, emek yoğun olduğu kadar kadın yoğun olma özelliğini de sahiptir.  Bu kadınlar gününde hizmetler sektöründe her geçen gün yayılarak ve yukarılara tırmanarak gelişen kadın olgusunu liderlik ile bir kareye koyarak biraz yukarılarda ele almanın doğru olacağını düşünüyorum. 

Değişen çevre koşulları ve organizasyon yapıları bugün, yöneticilik kadar liderliği de adeta zorunlu bir yönetsel davranış haline getirmiştir. Önceki yıllarda yönetici ve kadın olgusu incelenirken bugün artık, kadınların liderlikle ilgili eğilimleri ivme kazanmaya başlamıştır. Bu bağlamda yapılan araştırmalar, yöneticilik tarzı ile cinsiyet arasında önemli bir farklılaşma olmadığına işaret etse de,  liderlik davranışında bazı farklılıklar olduğu gözlenmektedir.  

Son yıllardaki yönetim yazınında yer alan, dönüşümcü, değişimci, karizmatik gibi yaklaşımlara günümüzde bir yenisi daha eklenmiştir, hizmetkar liderlik… Diğer liderlik yaklaşımları ile benzer özellikler taşıyan bu model, izleyici ya da çalışanlarla iletişim ve grubu yönetme faaliyetlerine farklı bir bakış açısı getirmektedir,  daha fazla iletişim ve daha fazla empati … 

Liderlik özellikle, hizmetkar liderlik ile kadın kavramı bir araya getirildiğinde kadınların erkeklere göre, insan ilişkileri, duygusal etkileşim ve idare edicilik bakımından duygusal bir yapıya sahip oldukları düşünülür. Günlük yaşamda erkekler fiziksel ve güçleri ile ön plana çıkarken kadınlar daha koruyucu, daha sevecen daha duygusal oluşları ile ön plandadırlar.  Ayrıca, toplumun kadınlara verdiği roller bakımından da belirli alanlarda etkin olmaları beklenir. Öyle ki, kadınların eşlerinin ev iş hayatlarını toplayan, eş, anne, abla veya kız kardeş olarak önemli kolaylaştırıcılar olduğu düşünülür. Yani, kadınların kendilerini fazla ön plana koymadan gizli lider olma eğilimleri öncelikle aile içindeki bu rolleri ile başlar. Özellikle, hizmetkar liderliğin söz konusu olduğu iş veya aile gibi tüm yaşam alanlarında kadınların böyle bir etkisi tartışılmazdır. Bu toparlayıcı, düzenleyici ve destekleyici doğal yapı, iş hayatında da destekleyici ya da hizmetkar yaklaşımla yönetmeyi tetikler.   

Bilindiği gibi hizmetkar liderliğin en önemli ayırıcı yönü insanları tamamlama, eksikleri giderme, onlara katma değer üretmede yardımcı olmaktır. Dolayısıyla, kadınların kişilik özellikleri ve doğal yatkınlıkları bakımından hizmet anlayışına daha yakın ve çevresindeki insanları tamamlama konusunda daha başarılı olacaklarını söylemek mümkündür (1). Buna bağlı olarak, iş ortamında kadınların çalışanlar üzerinde çoğu zaman yapıcı uzlaştırıcı ve arka planda belirleyici oldukları da eklenince,  hizmet odaklı liderliğin bir kadın tarzı olduğu ileri sürülebilir. Başka bir ifadeyle, hizmet sektöründe kadınların yükselişini biraz da  bu sektörün doğasına  uygun olmaya bağlamak gerekiyor.

Kadın olgusuna hep yukarılardan bir yerlerden bakmak dileğiyle, Dünya Kadınlar Günümüz kutlu olsun…